2.3.1. De Ruijt

In Amsterdam betrekt Johan August voor het eerst een vast eigen adres. Hij hoeft niet langer op de pof in een logement te overnachten om zich daar te laten ronselen. Dankzij zijn vaste inkomen kan hij een kamer huren. Tussen de immigranten uit Duitsland en Scandinavië gaat hij wonen in de Jordaan in de Bloemstraat tussen de eerste en tweede dwarsstraat. (1)

Bloemstraat, zicht op Westerkerk
Stadsarchief Amsterdam

Na ruim een jaar laat Johan August zich op vrijdag 10 juli 1801 als lidmaat aannemen bij de Evangelisch-Lutherse Gemeente (ELG). Een zesde deel van de Amsterdammers is hiervan lid en profiteert sinds de omwenteling mee van de beëindiging van de achterstelling van de katholieken. Binnen de ELG kiest Johan August voor de Herstelde richting, een tien jaar oude rechtszinnige en aanvankelijk prinsgezinde afsplitsing. Door de staatskerk in de Duitse staten worden orthodoxen niet getolereerd. De Amsterdamse Herstelde ELG heeft als kerkgebouw het voormalige Dolhuis aan de Kloveniersburgwal 50.

Kloveniersburgwal 50
Stadsarchief Amsterdam

Dominee Isaac Scholten neemt bij Johan August de geloofsbelijdenis af en neemt hem openlijk aan als lidmaat. (2)

Dominee Isaäc Scholten (1744-1818)
G. Konsé 1792. Stadsarchief Amsterdam

Naast vroomheid heeft Johan August nog een andere aanleiding om geloofsbelijdenis te doen en lidmaat te worden. Op zijn verzoek komt dominee Scholten vijf dagen later op een woensdag naar de Bloemstraat. Niet om een bezoek bij hem thuis af te leggen, maar om een klein stukje verderop in een huis tussen de derde dwarsstraat of Akoleienstraat en de Lijnbaansgracht een doopplechtigheid te voltrekken. Op 13 juli is daar namelijk een kind geboren. Hij geeft openlijk aan daarvan de vader te zijn. De dominee voert de doopplechtigheid uit pro deo (voor God, dus gratis). Het is een meisje en Johan August geeft daar de doopnamen Wilhelmina Augusta. De eerste doopnaam is een vernoeming naar de aanwezige getuige Wilhelmina van Meyenfeldt. (3)

De baby is geboren uit Maria de Ruijt. Zij is de 27-jarige dochter van Matthijs de Ruijt en Rosina Swart, die sinds 1789 eigenaar van dit huis zijn. Een half jaar na de doopplechtigheid geven zij het huis in onderpand aan hun zoon Jacobus in Alkmaar tegenover diens lening van 800 gulden.

Terugrekenend is Maria in oktober 1800 zwanger geraakt van Johan August. Zij had een tien jaar oudere zus Anna Elisabeth de Ruijt gehad met een frappant gelijkend verhaal. Die was in 1795 zwanger geraakt van een militair (Willem Schultze), terugkerend van een zevenjarig buitenlands avontuur (3de Bataillon du Nord in Noord-Frankrijk en Zuid-Vlaanderen) en na de geboorte zorgdragend voor de doopplechtigheid. Die militair ging na de geboorte met haar in ondertrouw, maar vóór de trouwerij en vóór de doop was zij zelf komen te overlijden. Alsof Johan August van dit voorbeeld schrikt gaat hij na de geboorte en doop niet met moeder Maria de Ruijt in ondertrouw. Hij is voornamelijk bezig met het aan boord van een schip voor een volgende grote zeereis.

Op 18 november 1801 krijgt zijn 39-jarige zus Augusta Juliana in Pommeren haar tiende kind August Friedrich DaniëlDe afkoop van het legaat van de overleden Zweedse graaf krijgt prioriteit, omdat Thilo niet langer pachter op Schabow is. Eigenaar von Bassewitz heeft meer belangstelling  voor de opbrengsten van het kansspel dan voor die van het landgoed. Schabow gaat in de verkoop en Wolfsdorf krijgt een nieuwe pachter Von Beringe. Het gezin Thilo verhuist naar het aangrenzende Sülze (Bad Sülze), waar de jongste telg gedoopt wordt. Eén van de getuigen is pachter en voogd Hagenow. (4)

Terug   ***   Verder

1. Lidmaten Mannen Hersteld Evangelisch-Lutherse Gemeente, Stadsarchief Amsterdam, Particuliere Archieven 190, Inv 262, fol M.
2. Persoonen die hunne Geloofs Belijdenis gedaan hebben by Dominus Isaac Scholten, SA PA 190, Inv 208, fol M.
3. 
In het Boek der Gedoopten in de Herstelde Luthersche Gemeente te Amsterdam, SA 5001, Inv 295, fol 377 staat in het midden van de achternaam een “r“. In het oorspronkelijke boek Herstelde Luthersche Gemeente te Amsterdam van dominee Scholten zelf, SA PA 190, Inv 208fol 66 staat zowel bij de geloofsbelijdenis als de doop een “n“. Deze verschrijving betekent voor dochter Wilhelmina Augusta dat zij de rest van haar leven de “r” midden in haar achternaam draagt.
4. Evangelische Kirche Sülze, Taufen, Heiraten, Kommunikanten u Tote 1791-1831, fol 112-113.