2. DE NEDERLANDSE FAMILIE

De in dit tweede deel te behandelen geschiedenis van de Nederlandse familie Von Meijenfeldt start op 1 mei 1793 met de indiensttreding van Johan Aúgúst Meynfeld v Straalsond bij de Admiraliteit van Amsterdam. Een vroegere gebeurtenis is niet te vinden. Dit levert een vloeiende overgang op met het Zweedse geslacht Meijerfeldt, dat in 1800 uitsterft met de dood van graaf Johan August jr. uit Stralsund, nadat hij zijn twee zoons in 1791 en 1795 had verloren.

Dit deel start met een onderzoek naar de herkomst van de Nederlandse familie. Dan volgt een hoofdstuk over het leven van de stamvader Johan August: zijn jeugd, leven op zee en armoedig bestaan in Rotterdam. Van zijn kinderen keert zijn zoon Carl in betere doen terug naar Amsterdam en is de grondlegger van de derde generatie. Daarna wordt de familie in vier takken behandeld: Van Leusden, De Haas, De Koe en Augustijn. Afgesloten wordt met de persoonsdossiers van de familieleden.

Omvang

Van de vier zoons van Johan August weet er maar één – Carl – de Nederlandse familienaam voort te zetten. Bij de volgende eeuwwisseling is het aantal levende Von Meijenfeldts niet meer dan 30 ten gevolge van hoge kindersterfte en een overtal aan vrouwen (wier kinderen de familienaam van de echtgenoot krijgen). Daarna zet de groei wel door en is hun omvang in het jaar 1929 verdubbeld. Dat blijft zo tot in 1945. Daarna groeit hun aantal tot 100 in het jaar 1963. Pas vanaf het jaar 1978 begint dit aantal verder te groeien naar 142 in het jaar 2000. In tegenstelling tot het Zweedse geslacht Meijerfeldt speelt er bij de Nederlandse familie Von Meijenfeldt geen vraag over uitsterven van de naam met circa 160 levende naamdragers. Totaal hebben tot nu toe 266 Nederlanders de naam Von Meijenfeldt door geboorte, adoptie, huwelijk of partnerschap gedragen.

Leeftijdverschillen

Ten gevolge van de grote gezinnen in de tweede helft van de negentiende en eerste helft van de twintigste eeuw doen zich per generatie en tak aanzienlijke leeftijdverschillen voor. De zoon van Johan August die de familienaam voorzet heeft 10 kinderen, van wie één op zijn beurt 11 kinderen heeft. Daardoor zit er in de vierde generatie al 26 jaar tussen het oudste en jongste kind, in de vijfde generatie 44 jaar en in de zesde generatie nog vijf jaar meer.

Maatschappelijk positie

Maatschappelijk gezien kan de familie moeilijk bij een be­paalde beroepsgroep of zo men wil sociale klasse worden inge­deeld. Wel is er een aan de algemene maatschappelijke ontwikkeling niet vreemde ver­schuiving waarneembaar. Was Johan August nog onderofficier en sjouwer in de haven, zijn zoon klimt op tot conserveerder bij het Rijks­werf. Diens kinde­ren gaan op kantoor of in de handel. De vierde gene­ratie trekt die lijn door, waarbij vier leden een academi­sche graad ver­werven. In de vijfde generatie spreiden degenen met een wetenschappelijke oplei­ding zich over de volle breedte uit. Een aantal van hen weet belangrijk geachte maatschappe­lijke posi­ties te bekleden en zich daarin bovendien te profileren, waar­door de fami­lie­naam een zekere landelijke bekendheid ver­krijgt.

Militair

Hoewel de Nederlandse familie zeker minder militair is dan het Zweedse geslacht, kent zij toch ook wel verschillende beroepsmilitai­ren. Johan August en zijn zonen Hendrik, Carl en Frederik zijn in dienst bij de marine. In de vierde generatie is Carl (civiel) militair, doet Frits dienst in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger en is To met een militair getrouwd. De Tweede Wereldoorlog heeft de familie niet onberoerd gelaten. Van de vierde generatie komt Henk om in een Jappen­kamp, worden enkele familieleden geëvacueerd voor de Atlantikwall en worden enkele familieleden staande gehouden.

Religie

Het geloof speelt een belangrijke rol in de familie. Johan August is Hersteld Luthers en daarna Evangelisch Luthers en zijn kinderen ook. Na een pe­riode van bezin­ning (en volgens overlevering Vrijmet­sela­rij) sluit de familie zich in 1867 bij de Afscheiding aan. De familie gaat niet mee met de eenwording met de Doleantie in 1892 en gaat verder onder de nieuwe naam Christelijk-Gereformeerd.

keizersgrachtkerkBouwtekening van de Keizersgrachtkerk uit 1886 (1)

De vijfde ge­nera­tie brengt twee domi­nees en een domineesvrouw voort en ook thans nog is de familie overwegend Gereformeerd. In de laatste genera­ties spelen kerkgang en geloof, ook weer analoog aan de algemene trend, bij een toenemend aantal leden een minder belangrijke rol.

Verwantschappen

Een ander aspect is de verwantschap met enkele andere families. Soms leidt dat tot meer dan één huwelijk tussen de families (Van Leusden, De Haas, Van der Bend/Van Apeldoorn, Boelhouwer), soms tot hechte vriendschappen (Van der Tas). Daarbij speelt een rol dat het Amsterdamse families waren die naar dezelfde kerk gaan.

Van Leusden: Johanna Elisabeth van Leusden (1853-1937) en Petro­nella van Leusden (1864-1949) zijn zus­ters. Eerst­ge­noemde huwt Evert von Mei­jen­feldt. Laatstge­noem­de huwt Johann Wil­helm Westerhoff (1863-1939), wiens dochter Louise Gesina Wester­hoff (1892-1964) trouw­t met Roe­lof von Meijen­feldt.

De Haas: Willem de Haas (1800-1876) en Aaltje Prins (1814-1905) hebben een zoon Willem Jacob (1853-1899) en een doch­ter Margré (1856-1915). Eerstge­noemde heeft een zoon Willem Samuel (1883-1973), die met Nel von Meijen­feldt trouw­t. Laatstge­noem­de huwt Carl von Meijen­feldt.

Van der Bend/Van Apeldoorn: Gerridina van der Bend (1853-) en Willem van der Bend (1855-1946) zijn zus en broer. Eerstge­noemde huwt Gerar­dus Willem van Apel­doorn (1853-); hun dochter Maria (1887-1965) huwt Carl von Meijen­feldt. Laatst­genoemde huwt Anna Adri­ana Noort (1863-1922); zij hebben een zoon Wil­lem (1886-1971) en een dochter Maria Gerrit­dina (1895-198.). De zoon huwt Engeltje von Meijen­feldt. De dochter huwt Evert von Meijen­feldt.

Boelhouwer: Johannes Boelhouwer en Ida Hen­drika Gaik­horst hebben een zoon Marius Boe­lhouwer (1912-1961) en een doch­ter Nellie Goverdina (1913). De zoon huwt Dini von Meijenfeldt. De dochter huwt Gerard von Meijenfeldt.

Van der Tas: Jan van der Tas (1848-1908) huwt Cato von Meijen­feldt. Haar broers Carl, Frits en Hendrik zijn ceremonie­meester op de huwelijken van de kinderen Van der Tas. Hun zoon Jan van der Tas woont met Wil­lem von Meijenfeldt aan de He­rengracht 215 in Amsterdam.

Terug   ***   Verder

1. De kerk kent een rapsodie van stijlen, en telt maar liefst 1600 zitplaatsen, dankzij uit de VS afgekeken klapbanken. Het gebouw heeft geen centrale toren, maar twee ranke torentjes aan weerszijden van het schip, waarachter de galerijen schuil gaan. De bouw is niet sober, zodat al snel van de kathedraal der gereformeerden werd gesproken. Deze kerk is de wieg van de Gereformeerde Kerken, omdat hier in de eendaagse synode van 17 juni 1892 wordt besloten de Afscheiding en Doleantie tot de Christelijk Gereformeerde Kerk te fuseren. Tientallen jaren gaan de leden van de familie Von Meijenfeldt en de aangetrouwde families hier wekelijks te kerke.