Tijd, geld en maten

In Europa is het uitdrukken van afstanden, gewichten, tijd en geld vóór de invoering van het metrieke stelsel en de Euro per gebied en periode sterk verschillend. Hier worden de toenmalige eenheden gebruikt. Goede omrekenhulpen zijn op internet te vinden.

Bij de geschiedschrijving is er voor gekozen het verhaal van de familie en van de chronologisch op te schrijven. Om onderlinge verbanden duidelijk te maken of trends te beschrijven wordt daar soms van af geweken, net als in romans en speelfilms. Een voorbeeld is de overstap naar verschillende families, waardoor er bijna 60 jaar overlap is tussen deel 1 en 2 en de families van deel 3 ieder afzonderlijk hun eigen chronologie hebben.

Bedacht moet worden dat de kalender van vandaag niet altijd zo geweest is. Dat de Joodse, Chinese en Islamitische jaartelling in een ander jaar begint is bekend, maar binnen de Christelijke jaartelling zijn ook verschillen. Toen de Juliaanse kalender (ingevoerd door Julius Ceasar) 10 dagen achterliep op de meteorologische of tropische kalender werd op voorstel van wetenschappers een sprong gemaakt en een wijziging in de schrikkeljaren aangebracht. In 1582 voerde Paus Gregorius XIII deze wijziging in en kreeg daardoor de naam Gregoriaanse kalender. De protestantse landen moesten er daardoor niets van hebben en hielden nog tot 1700 vast aan de oude kalender. Zelfs nu nog maken enkelen nog van de Juliaanse kalender gebruik: de meeste orthodoxe kerken vieren Kerst en/of Pasen (per land verschillend) zo’n 13 dagen later.

Zweden deed het nog weer anders door in 1700 één dag terug te gaan van de Juliaanse kalender en daarna per schrikkeljaar telkens weer een dag.

Om het begrijpelijk te maken: de beslissende Slag bij Poltava woedde volgens de Juliaanse kalender op 27 juni, volgens de Zweedse op 28 juni en de Gregoriaanse op 8 juli 1709.

Omdat geen enkel land Zweden volgde besloot het in 1712 beide data te vermelden en tenslotte in 1753 helemaal naar de nieuwe tijd over te stappen. Omdat voor deel 1 grotendeels Zweedse bronnen gebruikt zijn, is daar de Zweedse datering gevolgd.

Terug   ***   Verder