In of na 1780 treedt de stamvader in dienst van het Franse leger. Niet de landmacht, want vóór 1807 zijn er geen Fransen in Stralsund. Zweden is in 1780 een neutrale mogendheid en levert bescherming aan alle buitenlandse mogendheden die de havens aandoen, schepen kopen en bemanning werven. In Pommeren is de zeevaart van het grootste belang en levert het dichtbevolkte gebied veel bemanning aan Europese schepen. (1)
Er is een andere, veel overtuigender aanwijzing dat Johan August de Franse zeedienst kiest. In Amsterdam wordt hij meteen bij aankomst aangenomen als bevelhebber over al het geschut en de kanonniers op een oorlogsfregat. Dat lukt alleen als hij beschikt over relevante kennis en ervaring. Waar en hoe hij die opdoet is een goed bewaard geheim. (2)
Omdat de Franse periode toch meer dan een decennium van zijn leven beslaat is een korte schets van haar zeemacht en de relatie tot de Republiek wel zo nuttig. Franse kapiteins uit Duinkerken voeren nogal eens het bevel op schepen uit de Oostzee – onder andere Stralsund – en laten zich inhuren door de Republiek om Engelse schepen te kapen, al dan niet met een kaperbrief. (3)
De Franse marine heeft in 1780 een sterke vloot: 71 linieschepen, 64 fregatten en 45 korvetten. De drie voornaamste marinehavens zijn Brest en Rochefort aan de Atlantische kust en Toulon aan de Middellandse Zeekust. Koning Lodewijk XVI besluit begin dat jaar het machtsevenwicht met Engeland te herstellen. De vloot gaat slag leveren in India en in Amerika om Caribische eilanden te heroveren en de Amerikaanse Revolutie te steunen. Daarvoor werft zij veel bemanning van buitenlandse herkomst. Op 8 mei van dat jaar vertrekt een squadron van 7 linieschepen en 3 fregatten onder admiraal de Ternay d’Arsac vanuit de haven van Brest. Diens aide-de-champ is de Zweedse graaf Axel von Fersen. Overigens zal diezelfde graaf acht jaar later kort de Zweedse koning Gustaaf III in Finland begeleiden, terwijl graaf von Meijerfeldt daar bevelhebber is. Het onderhavige squadron escorteert 36 transportschepen met 5.300 troepen onder generaal Rochambeau. (4)
De vloot arriveert op 11 juli in de haven van Newport om daar de troepen af te zetten. Vanwege een Britse blokkade moet de vloot blijven. De admiraal sterft in december aan typhus. Vice-admiraal Destouches commandeert het squadron maart 1781 Newport uit, maar de Engelsen slaan hem in de Slag bij Kaap Henry naar de haven terug. De nieuwe commandant Barras dirigeert het squadron weer zuidelijk langs de kust, terwijl vanuit Cap-Français (nu Haïti) admiraal De Grasse komt aanzeilen. Op 5 september 1781 lijden de Britten in de Slag bij Chesapeake een grote nederlaag, waardoor George Washington de laatste stappen naar onafhankelijkheid kan zetten. De Grasse vaart terug naar Martinique, verovert St. Eustatius op de Republiek en in 1782 andere eilanden op de Britten, tot hij bij een aanval op Jamaica ten onder gaat. In 1783 sluiten alle partijen eindelijk vrede in Parijs en keert de Franse vloot terug naar Brest.
1. M. Ressel, “Swedish Pomeranian Shipping in the Revolutionary Age (1776–1815)”, Deutsche Forschungsgemeinschaft, projekt “Risikozähmung in der Vormoderne”, Ruhr Universität Bochum, Forum Navale 2012, pag. 65-103.
2. Brief van Frits von Meijenfeldt (Nk.3), ‘s-Gravenhage 18 november 1934 [CG-24]. Brief van Conservateur-Général Centre d’accueil et de recherche des Archives nationales (CARAN), Ministère de la Culture et de la Francophonie [CH-262]. Registers van Pommerse bemanningen bestaan niet, de Sont-registers bevatten alleen kapiteins van handelsschepen en de Franse marine-registers vrijwel alleen officieren.
3. J.E. Korteweg, “Kaperbloed en koopmansgeest. ‘Legale zeeroof’ door de eeuwen heen”, Amsterdam 2006, pag. 260, en correspondentie met haar [CH-429] en met de Franse maritiem historicus Roberto Barazzutti [CH-431].
4. Het squadron bestaat uit de 80-stuks Duc de Bourgogne, de 74-stuks Neptune onder Sochet Des Touches en Conquérant onder La Grandière, en de 64-stuks Provence onder Lombard, Ardent under Bernard de Marigny, Jason onder La Clocheterie en Éveillé onder Le Gardeur de Tilly. Daarnaast de fregatten Surveillante onder Villeneuve Cillart, Amazone onder La Pérouse en Bellone.