Lindén

K.E. Lindén, “Förhållenden och sjukvård under kriget i Finland 1788-1790”, Bidrag till kännedom av Finlands natur och folk,  Finska vetenskaps-societeten, Helsingfors 1920.


(Conditie en gezonheidszorg tijdens de oorlog in Finland 1788-1790)

Meijerfelt, Johan August, greve (1725—1800), general, sedermera fältmarskalk.

Pag. 6

40. Konungens brev till Meijerfelt rörande bristernas avhjälpande.

40. De brief van de koning aan Meijerfelt betreffende het verhelpen van de gebreken.

Pag. 9

XVI. Förhållandena på Sveaborg och Svartholm. 250. Meijerfelts svarsskrivelse till konungen.

XVI. De omstandigheden bij Sveaborg en Svartholm. 250. De antwoordbrief van Meijerfelt aan de koning.

Pag. 25

Truppernas avtågande till krigsskådeplatsen fördröjdes i följd av oförutsedda svårigheter vid deras utrustning; »oreda och förvirring härskade i allt hvad till utredningsväsendet hörde». Först den 23 juli erhöll regementena Märdighållningsvorder och d. 26 avgick 1/3 del av trupperna under befäl av gen. löjtn. greve Johan August Meijerfelt till gränsen och samma dag avseglade även den övriga delen av trupperna på skärgårdsflottan under befäl av gen.löjtn. baron Gustaf Adolf Siegroth 3), för att deltaga i anfallet på Fredrikshamn.

Het vertrek van de troepen naar het strijdtoneel werd vertraagd als gevolg van onvoorziene moeilijkheden bij hun uitrusting; »wanorde en verwarring heersten in alles wat tot het opsporingssysteem behoorde». Pas op 23 juli ontvingen de regimenten Märdighållningsvorder en op 26 juli vertrok 1/3 van de troepen onder bevel van gen. luitenant graaf Johan August Meijerfelt tot aan de grens en op dezelfde dag het andere deel van de troepen in de archipelvloot onder bevel van GL baron Gustaf Adolf Siegroth, om deel te nemen aan de aanval op Fredrikshamn.

Pag. 28-29

Detsamma avsåg även ordern av Meijerfelt d. 27 juli 1790, där det säges: »På det Allmogen bergningstiden icke måtte sakna sina hästar, så komma regementerne hädanefter emellan provianterings- och fouragerings- dagarne at med tross “hästarne förrätta sine forslor samt transportera sine sjuke.»

Hetzelfde was ook het bevel van Meijerfelt van 27 juli 1790, waar wordt gezegd: “Op de Allmogen mag de herstelperiode niet zonder hun paarden zijn, dus de regimenten zullen voortaan tussen bevoorradings- en fourageerdagen komen, zodat met tros” de paarden hun taken uitvoeren en hun zieken vervoeren.»

Regementechefen A. T. Påhlman hade under sitt regementes marsch till vinterkvarteret sett sig tvungen att i flere byar, de flesta belägna i närheten av Tavastehus, under vägen kvarlämna insjuknade soldater. I anledning därav anhåller han hos Meijerfelt i en ödmjuk rapport av d. 8 nov. 1789, eller två dagar efter ankomsten till vinterkvarteret, att en officer eller underofficer måtte sändas till Tavastehus för att även dessa »sjuka soldater (måtte) hafva en närmare omvårdnad», då den under- officer, som åtföljde desamma, icke kunnat Svarlämne dem till någon militärperson.

De regimentscommandant A.T. Påhlman was tijdens de mars van zijn regiment naar de winterkwartieren genoodzaakt zieke soldaten achter te laten in verschillende dorpen, waarvan de meeste in de buurt van Tavastehus, langs de weg. Daarom doet hij een beroep op Meijerfelt in een bescheiden rapport van 8 november. 1789, of twee dagen na aankomst in de winterkwartieren, dat een officier of onderofficier naar Tavastehus moest worden gestuurd zodat deze “zieke soldaten beter verzorgd (moesten) worden”, toen de onderofficier die ze konden ze niet teruggeven aan een militair.

Pag. 34

Den 5 aug. gav konungen rojgonsolkdliö order att tåga tillbaka till Liikala och följde själv med G. M. Armfelts kår till Högfors och Kymmene gård, där högkvarteret förlades, Den 25 aug. återvände han över Lovisa och Hel- singfors till Stockholm, sedan han från Åbo till Meijerfelt utfärdat ordern om Anjala ledarnas arresterande.

Op 5 aug. gaf de koning Rojgonsolkdliö bevel terug te marcheren naar Liikala en vergezelde zelf het korps van G. M. Armfelt naar Högfors en Kymmene gård, waar het hoofdkwartier was gevestigd. hij keerde via Lovisa en Helsinki terug naar Stockholm, nadat hij het bevel had gegeven voor de arrestatie van de Anjala-leiders van Turku tot Meijerfelt.

Pag. 43-45

Att konungen efter återkomsten till Sverige, där nya planer för det kommande krigsåret åter skulle uppgöras, med allvar beaktade de bristfälligheter, som hade vidlått armén, och sökte få desamma avhjälpta, framgår tydligt av den skrivelse, som konungen i slutet av december 1788 avlät till gen. löjt. Meijerfelt. Han skriver: »som ingenting kan mera befordra ett lyckeligit och ärofullt slut på kriget än den drift som kan sättas i dess utförande, och Wi se Oss i stånd att till nästa års campagne sätta i fältet en Armée af 40 kanhända 50,000 man, så på det Wi från början af den samma måge däraf kunna draga all den fördel som merendels följer den Armée, hvilken först begynner operationerna, finne Wi af högsta angelägenhet att nu i tid vara betänkte på alla de anstalter som nödige äro, att förse Wåre troupper med de behof, hvilka till Operatio- nernes kraftigaste bedrifvande oumgängelige blifva. Wi anbefalle fördenskull nu Wår Utrednings Commission att taga tidiga och skyndsamma Anstalter till anskaffandet af nödig Proviant och fourage till nästa års Campagne för ofvannämde 50,000 man, hvaribland likväl icke större antal Cavallerie än högst 4,000 man mera än förledne sommar inberäknas bör; att draga försorg om iståndsättandet af alla de Utrednings och Tross Persedlar som vid Wår nu i Finland församlade Armée kunna finnas bristfällige, att anskaffa nya i de odugligas ställe och att med ett ord till början af nästa April månad eller sist in medio deraf försätta Arméen i anseende till Beklädnad, beväring, ‘Tross och utredning i all den ordning, som ett lyckeligt utförande af nästa års Campagne kräfver och hvilket Wi Eder härmed i nåder kungiöra velat på det I måtten kunna vara beredd att gå Wår Utrednings Com- mission tillhanda uti alt hvad på Eder åtgärd ankomma kan. Wi befalle Eder Gud Allsmäktig Nådeligen. Stockholms slått den 26 December 1788» Gustaf.

Dat de koning, na zijn terugkeer naar Zweden, waar weer nieuwe plannen voor het komende oorlogsjaar moesten worden opgesteld, de tekortkomingen die het leger hadden toegestaan ​​ernstig in overweging nam en trachtte te verhelpen, blijkt duidelijk uit de brief die de koning stuurde eind december 1788 naar GL Meijerfelt. Hij schrijft: “Aangezien niets meer een gelukkig en eervol einde van de oorlog kan bevorderen dan de passie die kan worden ingezet voor de uitvoering ervan, en Wij ons in staat zien om voor de campagne van volgend jaar een Armée van 40 misschien 50.000 mannen in het veld te zetten, zodat Wij vanaf het begin daarvan alle voordelen kunnen behalen die grotendeels volgen op de Armée die als eerste met de operaties begint, vinden Wij het van het grootste belang om nu op tijd voorbereid te zijn op alle faciliteiten die nodig zijn om onze troepen te voorzien van de behoeften die onmisbaar zullen worden voor een krachtig verloop van de operaties. Daarom bevelen wij onze onderzoekscommissie nu aan om spoedige en haastige maatregelen te nemen voor het verkrijgen van de nodige proviand en voer voor de campagne van volgend jaar voor de bovengenoemde 50.000 man, waaronder niettemin niet meer cavalerie dan ten hoogste 4.000 man meer dan afgelopen zomer moet worden meegeteld; om te zorgen voor de reparatie van alle onderzoek en trosmiddelen die mogelijk defect waren ten tijde van het leger dat nu in Finland is verzameld, om nieuwe te kopen in de plaats van de incompetente en, kortom, tegen het begin van volgend jaar april of ten laatste midden in de reputatie van kleding, leger, ‘opstandigheid en onderzoek in alle volgorde die een succesvolle uitvoering van de campagne van volgend jaar vereist en die Wij Ons hierbij genadig bereid willen zijn om naar onze onderzoekscommissie te gaan in alles wat tot uw actie kan komen. Wij bevelen U God Almachtige Genadig. Stockholm’s Slot, 26 december 1788» Gustaf.

Överstelöjtnanten v. Rosenstein, som efter en träffning med ryssarna hade inlupit i Kungshamn för att till Lovisa sjukhus överföra några sårade och sjuka, rap- porterar d. 5 juni 1789 till general Meijerfelt, att »alla reserverne äro utan kappor, som vore dem likväl så ganska nyttiga och inom 2 å 3 månader högst oumbärliga» (Meijerfelts Archiv)

Luitenant-kolonel v. Rosenstein, die na een ontmoeting met de Russen Kungshamn was binnengegaan om enkele gewonden en zieken naar het Lovisa-ziekenhuis te brengen, meldt op 5 juni 1789 aan generaal Meijerfelt dat “alle reservisten zonder overjas zijn, wat hen sowieso nuttig zou zijn en binnen 2 tot 3 maanden absoluut onmisbaar”.

Leijonhielm rapporterar från Helsingfors d. 18 aug. 1790 till Meijerfelt, att han låtit en kommendering på något över 100 man stark debarkera, då de äro mycket nödvändiga vid utlastningar och fartygsbyggnader. »Denna trupp», säger han vidare, »är dessutom aldeles utan kläder, så de knapt hafva at skyla sig med, men i anseende till den varma årstiden, torde de ändock kunna förrätta arbeten»

Leijonhielm meldt op 18 aug. 1790 vanuit Helsinki  aan Meijerfelt, dat hij een commando van iets meer dan 100 man sterk liet ontschepen, omdat ze zeer noodzakelijk zijn voor het lossen en de scheepsbouw. “Deze troep”, zegt hij verder, “is ook volledig zonder kleren, dus ze hoefden zich nauwelijks te bedekken, maar gezien het warme seizoen zouden ze het werk toch moeten kunnen uitvoeren”

Pag. 50-52

Huru svåra förhållandena kunde gestalta sig, då en oförutsedd ökning av proviantbehovet inträffade, framgår av den rapport, som Joel Lindfeldt från Hangö udd och Gustavsvärn sände. Meijerfelt d. 22 aug. 1790.

Hoe moeilijk de omstandigheden konden zijn, wanneer zich een onverwachte toename van de behoefte aan voorzieningen voordeed, blijkt uit het rapport dat Joel Lindfeldt van Hangö udd en Gustavsvärn stuurde. Meijerfelt d. 22 aug. 1790.

Sedan Klingspor funnit, att Elimä bäst skulle lämpa sig som nederlagsort, tillägger han, att anstalter skulle vidtagas för inrättande av magasiner, så snart allmogen bärgat sin säd och en bättre tillgång på deras produkter kunde påräknas. Och i betraktande av dessa omständigheter, säger han, har Meijerfelt funnit nödigt, att till desr magasinen i Elimä blivit färdiga, regementena skulle förläggas så, att dessa tills vidare kunde proviantera i Lovisa samt tillika för sina hästar där erhålla tillräckligt bete.

Nadat Klingspor had vastgesteld dat Elimä het meest geschikt zou zijn als opslagplaats, voegt hij eraan toe dat er regelingen moeten worden getroffen voor de oprichting van pakhuizen, zodra de gewone mensen hun graan hadden bewaard en er op een betere aanvoer van hun producten kon worden gerekend. En gezien deze omstandigheden, zegt hij, heeft Meijerfelt het nodig gevonden dat totdat de magazijnen in Elimä zijn voltooid, de regimenten moeten worden verplaatst, zodat ze voorlopig kunnen worden voorzien van proviand in Lovisa en tegelijkertijd daar voldoende weide voor hun paarden kunnen krijgen.

Pag. 54-55

Överste Gerhard Drufva, som synes hava beordrats att undersöka furagetillgången inom alla för- delningar samt att där brist var rådande söka avhjälpa densamma, skriver från Strömfors d. 25 jan. 1789 i den rapport, som han efter slutfört uppdrag insänder till Meijerfelt, att såväl officerarnas som artilleri- och dragonhästarna, både inom centern och vänstra fördelningen, befunnos vara »aldeles utan Foder, sedan det ifrån Lovisa för sednaste Fourageringar ej stådt att erhållas» Villrådig om vad han skulle företaga sig, reste han ytterligare till högra fördelningen, där han fandt samma usla situation, (och) som : ej tiden lemnade mig långt rådrum at raisonera, då creaturen stodo utan all tillgång af Hö», så var det, säger han, en lättnad, då han av löjtnanten von Schultz erfor, att Meijerfelt redan tidigare hade till- statt Schultz att uttaga furage där det fanns, varför han skyndsamt expedierade efterföljande order, som han ansåg sig skyldig att till Meijerfelt inrapportera: »Som af någon hendelse Kongl. Maijest:s och Cronans hästar för momenten äro utan foder och (för) att förekomma det de ej durch crevera, behagade Herr Majoren i så fatta omstän- digheter, det af den, där dett finnes i gode mäns närvaro låta uttaga, emot skriftelig försekran att detsamma återfå af Förrådet i Lovisa.»

Kolonel Gerhard Drufva, die de opdracht lijkt te hebben gekregen om de aanvoer van voer binnen alle distributies te onderzoeken en waar er een tekort was om dit te verhelpen, schrijft op 25 januari vanuit Strömfors. In het rapport dat hij in 1789 aan Meijerfelt overhandigt na het voltooien van de missie, werd vastgesteld dat de paarden van zowel de officieren als de artillerie- en dragonders, zowel in de midden- als de linkerdivisie, “volledig zonder voer waren, omdat het van Lovisa niet te verkrijgen was voor de laatste fourage» Zonder te weten wat te doen,  reisde hij verder naar de linker afdeling, waar hij dezelfde ellendige situatie aantrof, (en) als “de tijd liet me niet veel ruimte om reden, omdat het wezen zonder toegang tot Hå stond », zegt hij, was het een opluchting toen hij van luitenant von Schultz hoorde dat Meijerfelt Schultz al eerder had toegestaan ​​om voer te nemen waar het beschikbaar was, en daarom stuurde hij haastig vervolgopdrachten , waartoe hij zich verplicht voelde, meldt Meijerfelt: »Als door een of ander incident de paarden van Kongl. Maijst. en de Kroon geen voer hebben en (om) te voorkomen wat ze niet durch crevera, de heer Majoren verheugde zich in zulke slechte omstandigheden, dat van hem, waar het beschikbaar is in het bijzijn van goede mannen, te hebben genomen uit, tegen schriftelijke verzekering dat hetzelfde zal worden teruggevorderd door het pakhuis in Lovisa.»

Pag. 64-65

D. 29 sept. 1788 skriver Klingspor från Lovisa följande promemoria till generallöjtnanten greve Meijerfelt: »Såväl genom Hans Kong. Höghet som flere har jag blifvit under- rättad om den förlägenhet med Penningar, hvaruti Herr G. G. L. o. Commendeuren sig befinner, hvarföre jag nu har innelykt för äran afsända 500 rdr. sp. med anhållan at Herr G. G. L. o. C. af dessa Penningar framför andra utgifter täckes låta afliqvidera manskapets Portions Pen- ningar. — Som berättelse får jag äran giva H. G. G.L. o.C. vid handen at jag dessa Penningar i dag i staden uplånt».

D.d. 29 september 1788 schrijft Klingspor uit Lovisa het volgende memorandum aan luitenant-generaal Graaf Meijerfelt: »Door Zijne Kon. Hoogheid, net als vele anderen, ben ik op de hoogte gebracht van de verlegenheid met geld waarin de heer G.G.L.  en Commendant zich bevindt, waardoor ik nu de eer heb 500 rdr mee te zenden. vooral met het verzoek dat de heer G. G. L. en C. door dit geld wordt gedekt vóór andere uitgaven om het deelgeld van de bemanning te liquideren. — Als verhaal heb ik de eer H.G.G.L. en C. aan de hand dat ik dit geld vandaag in de stad niet geleend heb».

Men det var icke nog med att Klingspor tvungits att på privat väg upplåna penningar för de nödvändigaste behoven, man synes även strängt hava klandrat honom, för att han icke hade använt de till armén ankomna pen- ningarna som sig bort, vilket skulle framgå av en anonym skrivelse ställd till Meijerfelt.

Maar het was niet genoeg dat Klingspor gedwongen was om privé geld te lenen voor de meest noodzakelijke behoeften, mensen lijken hem ook ernstig de schuld te geven, omdat hij het geld dat was aangekomen voor het leger niet had gebruikt zoals hij had uitgegeven, wat duidelijk zou zijn uit een anonieme brief gericht aan Meijerfelt.

Pag. 67-68

Av den förklaring Klingspor i önlädölog av klago- skriften lämnade, framgår, att han endast vid fördelningen av penningmedlen varit av annan åsikt än de klagande. Det är därföre svårt att fatta, huru han blott på grund av skiljaktig åsikt kunde känna sig så kränkt, till »heder och samvete» att han ansett sig böra inför Meijerfelt och konungen framlägga redovisning för förvaltningen av de honom anförtrodda penningmedlen, — Måhända hade han uti ovananförda klagoskrift spårat någon svårare beskyllning än vad ur förklaringen framgår,

Uit de toelichting van Klingspor in … op de klacht blijkt dat hij alleen een andere mening had dan klagers als het ging om de verdeling van de gelden. Het is daarom moeilijk te begrijpen hoe hij zich, eenvoudigweg vanwege een verschil van mening, zo beledigd kon voelen, “eer en geweten” dat hij van plan was om aan Meijerfelt en de koning verantwoording af te leggen over het beheer van de aan hem toevertrouwde fondsen , – Misschien had hij in de bovengenoemde klacht een ernstiger beschuldiging opgespoord dan uit de toelichting blijkt,

Pag. 73

I det andra brevet skriver konungen till Meijerfelt: — — — — »Vi hafva med synnerligen nådigt nöje emottagit Eder uti underdånig skrifvelse af den 25 sistf. September afgifna Rapport om den beredvillighet hvarmed åtskillige hemmansbrukare uti Uleåborgs, Vasa och Cuopio Län åtagit sig att jämväl flere utan betalning, till sine Soldaters och Vargerings Karlars behof, leverera skjortor, strumpor och skor; Och uppdiage Vi nu Våra Befallningshafvande i berörde län, att, å Våre vägnar, förklara Allmogen därstädes det nådiga Välbehag, hvarmed Vi anse ett sådant deras berömliga förhållande Hvilket Vi velat Eder till svar härigenom i nåder tillkännagifva. Befallande Eder Gud Alsmägtig nådeligen.» Lovisa den 13 october 1789), Gustaf.

In de tweede brief schrijft de koning aan Meijerfelt: — — — — »Wij hebben uw onderdanige brief van de 25e met buitengewoon hoffelijk genoegen ontvangen. Rapport ingediend in september over de bereidheid waarmee verschillende boeren in Uleåborgs-, Vasa- en Cuopioland hebben toegezegd hemden, sokken en schoenen te leveren voor de behoeften van hun soldaten en strijdende mannen zonder betaling; En Wij bevelen nu Onze Bevelhebbers in de betrokken graafschappen om namens Ons aan het gewone volk daar de genadige Goede Wil te verkondigen, waarmee Wij zo’n glorieuze relatie van hen beschouwen, Die Wij U als antwoord hierbij in genaden wilden aankondigen. U God de Almachtige genadig bevelen.» Lovisa op 13 oktober 1789, Gustaf.

Pag. 80-81

Sålunda skrev hertig Karl redan den 25 sept. 1788 till Meijerfelt, att under den tid trupperna lågo i vinterkvarter vanligen icke något särskilt plägade inträffa, som – skulle fordra närvaro av ett större antal herrar adjutanter, än de som hos honom hade sina tilldelta detaljer, och dessa sålunda endast komme att »intaga och borttaga i qvarteren utrymme för truppen», varför han fann det vara bäst, att de återginge till sina respektive regementen eller till sina hemorter 1),

1) I början av oktober blev högkvarteret för en kortare tid för- lagt i Borgå samt därefter i Helsingfors. Efter det hertigen d. 20 nov. med flottan avgått till Karlskrona, handhades befälet över armén i Finland av generallöjtnanten Posse intill d. 11 dec., då befälet övertogs av Meijerfelt och högkvarteret åter förlades till Lovisa.

Zo schreef hertog Karl al op 25 sept. 1788 aan Meijerfelt, dat gedurende de tijd dat de troepen zich in de winterkwartieren bevonden, er gewoonlijk niets bijzonders gebeurde dat – de aanwezigheid zou vereisen van een groter aantal gentleman-adjudanten dan degenen die hun bijgevoegde gegevens bij zich hadden, en deze zouden dus alleen “opnemen en plaats in de vertrekken voor de troepen wegnemen», daarom vond hij het het beste dat ze terugkeren naar hun respectieve regimenten of naar hun geboorteplaats 1),

1) Begin oktober was het hoofdkantoor korte tijd gevestigd in Borgå en vervolgens in Helsinki. Nadat de hertog d. 20 nov. met de vloot naar Karlskrona was vertrokken, werd het bevel over het leger in Finland tot 11 december uitgevoerd door luitenant-generaal Posse, toen het bevel werd overgenomen door Meijerfelt en het hoofdkwartier opnieuw naar Lovisa werd verplaatst.

Pag. 85

Den generalorder för 1789—1790 års vinterläger, som konungen i Borgå d. 21 nov. 1789 utfärdade till general Meijerfelt, vilken under konungens frånvaro skulle hand- hava högsta befälet vid armén, innefattade förordningar och förhållningsregler i 15 punkter, vilka skulle tjena de skilda avdelningscheferna till efterrättelse. TI dessa lämnas föreskrifter ej blott för gränsens försvar vid fiendens möjliga infall, utan även för manskapets sysselsättningar och militära utbildning m. m., och de lämna därvid tillika en inblick i livet inom vinterkvarteren.

De algemene bestelling voor het winterkamp 1789-1790, dat de koning in Borgå d. 21 nov. In 1789, uitgegeven aan generaal Meijerfelt, die tijdens de afwezigheid van de koning het hoogste bevel over het leger moest handhaven, nam in 15 punten voorschriften en gedragsregels op, die de verschillende afdelingshoofden van inlichtingen moesten dienen. Hieraan worden niet alleen instructies gegeven voor de verdediging van de grens bij een eventuele aanval van de vijand, maar ook voor de bezettingen en militaire training van de bemanning, enz., en ze geven ook inzicht in het leven in de winter kwartalen.

Pag. 88-89

Jämte ovan anförda order synes konungen före sin avresa hava till kommenderande generalen Meijerfelt av- låtit en instruktion, även den dagtecknad Borgå d. 21 nov. 1789, så lydande:

Naast de bovenstaande bevelen lijkt de koning voor zijn vertrek een instructie te hebben gegeven aan bevelhebber Meijerfelt, ook gedateerd op 21 november. 1789, als volgt:

Rörande sjukhus och sjukvården i vinterkvarteren skriver hertigen till Meijerfelt — — —
»När Troupperne intagit sina Vinter-Qvarter, besörjer Herr Generalen, att innom hvarje fördelning inrättas ett sjukhus, hvarest Regementets sjuka tillbörligen kunna vårdas. Regements Fältskären åligger, att i rättan tid, utur Kongl. Fält Apoteket i Lovisa härtill reqvirera nödiga medicamenter, så att ingen brist härvid förspörjes.»

Over ziekenhuizen en medische zorg in het winterkwartier schrijft de hertog aan Meijerfelt:

“Als de troepen hun winterkwartieren hebben ingenomen, zorgt de heer generaal ervoor dat er binnen elke divisie een ziekenhuis wordt opgericht, waar de zieken van het regiment goed kunnen worden verzorgd. De veldschaar van het regiment moet op het juiste moment van de Kon. Apotheek in Lovisa de noodzakelijke medicijnen vorderen, zodat er geen tekort voorkomt.»

Pag. 91

Den 24 mars 1789 förordnades Johan Theophilus Nathorst till förste fältkirurg vid armén efter överdirektör Thel. Han anhåller i en skrivelse från Pejpola d. 24 okt. 1789 hos Meijerfelt, att, då trupperna snart skulle gå i vinterkvarteren och sjukhusen i Elimä komme att evakue- ras, generalen måtte godkänna och i ordern till regemen- tena intaga de av honom gjorda förslagen. — Dessa voro, att sedan av läkare behöriga sjukmönstringar blivit gjorda, de sjuka skulle fördelas i 3:ne klasser:

Op 24 maart 1789 werd Johan Theophilus Nathorst benoemd tot eerste veldchirurg na directeur-generaal Thel bij het leger. Hij beweert in een brief van Pejpola op 24 oktober. 1789 bij Meijerfelt, dat, aangezien de troepen spoedig naar de winterkwartieren zouden gaan en de ziekenhuizen in Elimä zouden worden geëvacueerd, de generaal de door hem gedane voorstellen moest goedkeuren en opnemen in de bevelen aan de regimenten. — Deze waren dat, nadat de door artsen goedgekeurde ziekenverzamelingen waren gemaakt, de zieken in 3 klassen moesten worden verdeeld:

Enligt ordern d. 18 okt. 1789 anbefaller Meijerfelt regementen och kåren, att vid besättande av åt dem anvisade vinterkvarter, alla tingshus, tingsställen och gästgivaregårdar skola lämnas fria för inkvartering. I samma order föreskrives, att regementena skola till sina vinterkvarter avsända all grövre tross och endast behålla tälten samt »den till proviantering högst nödvändiga vagnen eller kärran», jämte 7 hästar för varje kompani.

Volgens het bevel van 18 okt. 1789 zegt Meijerfelt de regimenten en het korps om bij het innemen van de hun toegewezen winterkwartieren alle gerechtsgebouwen en herbergen vrij te laten voor huisvesting. In hetzelfde bevel wordt bepaald dat de regimenten al het grovere touw naar hun winterverblijf zullen sturen en alleen de tenten en “wagens en karren die het meest nodig zijn voor proviand” zullen houden, samen met 7 paarden voor elke compagnie.

Pag. 101

D. 28 mars 1790 anhåller H. V. Hamilton i rapport hos Meijerfelt, att, då vid öv. löjt. Armfelts jägarbat. »Fältskären Grimmer, som är så eländigt sjuk», att han måste till Lovisa sjukhus insändas, och de sjuka sålunda bliva utan någon skötsel, en annan med det första i hans ställe måtte förordnas.

D. 28 maart 1790, H. V. Hamilton beweert in een rapport te Meijerfelt, dat, toen op öv. Luitenant. Armfelts Jägerbat. “De veldsergeant Grimmer, die zo ellendig ziek is”, dat hij naar het ziekenhuis van Lovisa moest worden gestuurd, en de zieken werden dus zonder enige zorg achtergelaten, een andere met de eerste moest in zijn plaats worden aangesteld.

Pag. 104-107

Efter ankomsten till vinterkvarteret och sedan de vikti- gaste anordningar där blivit gjorda, sänder han från Tavastby gård d. 18 nov. 1788 till Meijerfelt en rapport, vari han påpekar bristfälligheterna i manskapets beklädnad samt redogör för de av honom vidtagna militära dispositio- nerna. Rapporten meddelas här i sin helhet, då den ger en klar bild av tidsläget.

Na aankomst in de winterkwartieren en nadat daar de belangrijkste regelingen zijn getroffen, stuurt hij op 18 november 1788 vanuit Tavastby gård  aan Meijerfelt een rapport, waarin hij wijst op de gebreken in de kleding van de bemanning en verslag doet van de door hem ingenomen militaire opstelling. Het rapport wordt hier in zijn geheel gepresenteerd, omdat het een duidelijk beeld geeft van de huidige situatie.

Ofvan citerade rapport till Meijerfelt rörande manskapets utslitna byxor besvarades av Klingspor d. 29 nov. från Borgå, där högkvarteret för tillfället var förlagt. I brevet underrättar han Meijerfelt att för Drufvas jägare anordnats persedlar, som kunde avhämtas från Lovisa d. 5 dec. och tillägger: »Jägarne undfå då Wallman med nödiga reqvisita till Byxor och snösockor, som de enligt prof sjelva komma att förfärdiga».

Het hierboven geciteerde rapport aan Meijerfelt over de versleten broeken van de manschappen werd op 29 november door Klingspor beantwoord. uit Borgå, waar het hoofdkantoor momenteel was gevestigd. In de brief laat hij Meijerfelt weten dat er vouchers zijn geregeld voor Drufva’s jagers, die op 5 december bij Lovisa kunnen worden opgehaald. en voegt eraan toe: “De jagers zullen dan Wallman van de hand doen met de nodige voorraden voor broeken en sneeuwsokken, die ze volgens de professor zelf gaan klaarmaken”.

Uti ett brev till Meijerfelt daterat Tavastby gård d. 2 nov. 1788 beskriver Drufva de svårigheter han hade, då avlöningar och övriga utbetalningar för bataljonernas (Nerike, Värmlands, Kongl. Dahls Regemente) räkning icke på flere månader stodo att lyfta. Han säger: »Men Herr General och Grefve, at öfver 2 månader ej blifva aflönt och dock natten såväl som dagen utan relage giöra den svåraste tienst af alla i Arméen, är ej venabelt med hvad Fri Corpser i alla tider blifvit tillagt, som vanligen med all Promtityde, utan omgåenden (som) nu sker, pläga få sitt ut, hvarom jag å egna och min Jägare Corps vägnar hos Herr Grefven och Generalen ödmjukast anhåller»; Och han tillägger, att då han själv saknade all kredit och hos bonden endast mötte oginhet, han »ej har annan än den sista utväg, at hjelpa mig fram. Jag säger ärligen till, ty penningar kunna vi ej vara förutan om alt med ord- ning och Beskedlighet skall tillgå» — — —
Då denna skrivelse synes blivit resultatlös, skriver han ånyo tre månader senare eller d. 1 febr. 1789 till Meijerfelt

Uit een brief aan Meijerfelt gedateerd Tavastby gård d.d. 2 nov. 1788 beschrijft Drufva de moeilijkheden die hij had, toen salarissen en andere betalingen voor de bataljons (Nerike, Värmland, Royal Dahl’s Regiment) enkele maanden niet konden worden betaald. Hij zegt: “Maar meneer de generaal en de graaf, om meer dan 2 maanden niet betaald te worden en toch de moeilijkste plicht van allemaal in het leger te doen, dag en nacht, zonder rust, is niet omkoopbaar met wat Free Corpser is toegevoegd om te allen tijde, zoals gewoonlijk bij alle Promtityde, zonder dat het onmiddellijke nu plaatsvindt, gewoonlijk haar toekomt, waarvan ik zeer nederig een beroep doe op de heer Graaf en generaal namens mezelf en mijn Corps Jagers»; En hij voegt er aan toe dat aangezien hij zelf geen eer had en alleen onwetendheid ontmoette bij de boer, hij “geen andere optie heeft dan het laatste redmiddel, om mij te helpen.” Ik zeg eerlijk, want we kunnen geen geld hebben tenzij alles in orde is en bescheidenheid geboden is.”
Wanneer deze brief vruchteloos lijkt te zijn geweest, schrijft hij drie maanden later of op 1 februari 1789 nog een keer. naar Meijerfelt

I memorial av den 26 april 1789 skriver han från Tavastby gård till Meijerfelt.

In het memo van 26 april 1789 schrijft hij van Tavastby gård aan Meijerfelt.

Pag. 109

Men Drufva var tyvärr icke den enda som hade att kämpa med svårigheter vid anskaffandet av manskapets förnödenheter. Också O. Cederström rapporterar till Meijerfelt d. 9 nov. 1789, att han hos Landshövdingeämbetet i Lovisa begärt handräckning för utbekommande av ved och ljus för inkvarteringen i Tavastby hemgård och by. »Men oaktadt ingifven Reqvisition därå icke är- hållit dess utlåtande eller desse våra nödige behof» 1).
Även Carl von Axelson, som med Livbataljonen av Kongl. Nerike och Värmlands reg:te låg i vinterkvarter i Heinola, skriver till Meijerfelt d. 18 hov. och frågar, varifrån ved och ljus eller penningar till desamma skola erhållas för de sjukhus han enligt order inrättat inom varje regemente. »Ved», säger han, »kan möjeligen anskaffas, om så befalles, genom soldaters handräkning från närliggande skog, men til Lius som i dessa mörka Pörten äro oumbärlige vid de Siukas skötsel finnes ingen utväg annorlunda än på Kongl. Maij:ts och Kronans bekostnad, — — — hälst man här icke har några bönder att hålla sig till som böra utgöra dylika skiyldigheter då detta Heinola hvarken kan anses för stad eller Landsbygd, utan har sin besynnerliga särskilda natur så kallat Landshöfdinge sätes 1).

Maar Drufva was helaas niet de enige die moeite had met het bemachtigen van de benodigdheden voor de manschappen. Ook O. Cederström meldt op 9 november 1789 aan Meijerfelt, dat hij assistentie vroeg van het Gouverneurskantoor in Lovisa voor de levering van brandhout en kaarsen voor de accommodatie in de hoeve en het dorp van Tavastby. “Echter, ongeacht de ingediende vordering, de verklaring of onze noodzakelijke behoeften zijn niet voldaan”.
Ook Carl von Axelson, die met het Lijfbataljon van het Kon. Nerike en Värmland regiment in de winterkwartieren in Heinola lag, schrijft Meijerfelt d.d. 18 nov. en vraagt ​​waar hout en licht of geld voor hetzelfde zal worden verkregen voor de ziekenhuizen die hij heeft volgens de order die binnen elk regiment is opgesteld. “Brandhout”, zegt hij, “kan eventueel worden verkregen, indien bevolen, door soldaten met de hand te tellen uit het nabijgelegen bos, maar voor Lius, die in deze donkere poorten onmisbaar is voor de zorg van de zieken, is er geen andere uitweg dan door Koning en Kroon te bekomstigen, — — — idealiter heb je hier geen boeren om je aan te houden die zulke vaardigheden zouden moeten vormen, aangezien dit Heinola noch als een stad noch als een platteland kan worden beschouwd, maar zijn eigenaardige speciale karakter heeft, dus -genaamd Gouverneur zit.

Pag. 156

Mot slutet av året ingår på Salomons anhållan en generalorder av Meijerfelt till samtliga fördelningschefer, om insändarde av sjuk och dödsrapporterna för året, fältskärers anskaffande, förhållningsregler för desamma m. m. Ordern är daterad Lovisa d. 19 dec. 1788 och lyder:

Pag. 177-178

Denna rapport torde helt visst föranlett greve Meijerfelt att d. 18 sept. 1788 till regementena utsända följande cirkulärskrivelse:

Dit bericht heeft graaf Meijerfelt er op 18 september zeker toe aangezet. In 1788 werd de volgende circulaire aan de regimenten gestuurd:

Uti memorial till kommendören, generallöjtnanten m. m., greve Meijerfelt daterat Lovisa d. 8 nov. 1788 omnämner fältmedikus E k m a r k de åtgärder, som under juli månad vidtagits för erhållande av sjukhus för arméns behov.

Uit het memo aan de commandant, de luitenant-generaal, enz., Graaf Meijerfelt gedateerd Lovisa d.d. 8 nov. 1788 vermeldt veldarts Ekmark de maatregelen die in de maand juli werden genomen om een ​​hospitaal voor het leger te krijgen.

Pag. 180

Ovan relaterade memorial insänder förste fältläkarn till greve Meijerfelt, jämte eget utlåtande, i hopp att sålunda säkrare kunna påräkna bifall till ett projekt, som man ansåg vara av synnerlig betydelse i kampen mot fält- sjukan.

De eerste velddokter overhandigt het bovengenoemde memorandum aan graaf Meijerfelt, samen met zijn eigen verklaring, in de hoop zo op goedkeuring te kunnen rekenen voor een project dat van bijzonder belang werd geacht in de strijd tegen veldziekten.

Pag. 182

Då sålunda sjuka, vilka redan rörde sig ute, varken med godo eller ondo kunde avhållas från att köpa a7 den förbjudna födan och sjukvaktaren, vars plikt det varit att hindra ofoget, var upptagen med skötseln av de sva- gare sjuka, anhåller Ekmark hos Meijerfelt att regements- fältväbeln eller någon annan måtte åläggas »at i alla dessa stufvor förbjuda, at insläppa någon af de på sjukhuset varande soldater, än mera till dem sälja några matvaror, dem till största kanske ofta obotlig skada, helst nu då den gräseliga och svåra diarrhén är bland de siuka det envisaste och mäst dödande symptomet».

Toen de zieken, die al onderweg waren, niet konden worden weerhouden van het kopen van het verboden voedsel, en de ziekenverzorgster, wiens taak het was om onheil te voorkomen, bezig was met de zorg voor de zwakkere zieken, stopte Ekmark bij Meijerfelt dat de regimentssergeant-at-arm of iemand anders moet worden bevolen “in al deze situaties te verbieden een van de soldaten die in het ziekenhuis liggen, toe te laten, laat staan ​​hun voedsel te verkopen, aan hen hoogstens misschien onherstelbare schade, vooral nu het gruwelijke en moeilijke de diarree bij de zieken het meest hardnekkige en dodelijkste symptoom is».

Pag. 189

Sten Gete förklarar slutligen, att i händelse Meijerfelt dock ansåg det nödvändigt, skulle han genom kommendanten låta evakuera artillerikasernen och för ändamålet låta inreda densamma, ehuru det bleve svårt »i anseende till vintern och dagarnas korthet». Kasernen var nämligen bebodd av artilleriofficerare och manskap med allt vad dem tillhörde, varjämte även inkvarteringsomsorgen enligt Getes mening skulle bliva ganska bekymmersam.

Sten Gete legt tenslotte uit dat in het geval dat Meijerfelt het nodig achtte, hij de artilleriekazerne via de commandant zou laten ontruimen en voor dat doel zou laten inrichten, al zou dat “met het oog op de winter en de korte dagen” moeilijk zijn. De kazerne werd bewoond door artillerie-officieren en bemanning met alles wat daarbij hoorde, en ook de huisvesting zou volgens Gete behoorlijk lastig zijn.

Att detta dock var nödvändigt, när det var fråga om en så självrådig herre som major Gete, visa ej blott efter- följande skrivelse från Platen och Liljehorn utan även Salomons svarsbrev till greve Meijerfelt av d. 4 dec.

Dat dit echter wel nodig was, toen het om een ​​eigenzinnige heer als majoor Gete ging, blijkt niet alleen uit de daarop volgende brief van Platen en Liljehorn, maar ook uit Salomons antwoordbrief aan graaf Meijerfelt van 4 dec.

Pag. 191

Den 4 dec. kunde han alltså underrätta Meijerfelt, att sedan Gete dessa dagar vidtagit anstalt för »behörig rensning och svafling» av fem rum uti Kasernen Liljan, i vilka de sjuka från Ålasarettet skulle inflytta, så torde denna flyttning kunna försiggå d. 8 dec. De utvärtes sjuka skulle överföras till sjukhuset N:o 2.

Op 4 dec. zou hij Meijerfelt daarom kunnen informeren dat aangezien Gete tegenwoordig maatregelen heeft genomen voor “geautoriseerde reiniging en zwaveling” van vijf kamers in de Liljan-kazerne, waarin de zieken uit Ålasaret zouden verhuizen, deze verhuizing op 8 december zou kunnen plaatsvinden. De uiterlijk zieken moesten worden overgebracht naar ziekenhuis nr. 2.

Pag. 217-218

Sålunda beklagar sig J. R. Tau bei brev, Ummeljoki d. 16 aug. 1788, till Meijerfelt, att hans kommendering oaktat rekvisition intet brännvin kunnat erhålla från Lovisa, och då denna kommendering redan under marschen till Kaipiais saknat denna vara, anhåller han, att det måtte tillåtas »sågskrifvaren Lejsten förbränna ett visst qvantum spannmål att fournera ‘Trouppen med brännvin; Toback är äfven en vara som knekten omöjligt kan vara förutan».

Zo klaagt J.R. Tau per brief, Ummeljoki d.d. 16 aug. 1788, aan Meijerfelt, dat zijn bestelling ondanks een opvordering niet tot cognac uit Lovisa leidde, en aangezien bestelling deze grondstof al ontbrak tijdens de mars naar Kaipiais, dringt hij erop aan dat het moet worden toegestaan ​​”de zaagklerk Lejsten om een  bepaalde hoeveelheid graan om het gezelschap van brandewijn te voorzien; Tabak is ook een handelsartikel waar de knechten zonder kan».

Däremot hände det ofta nog att brännvin, även om det ej rekvirerats, det oaktat tillsändes regementena. Sålunda skriver Klingspor d. 14 feb. 1789 till Gen. en chef Meijerfelt: »Som det torde bidraga till soldatens hälsa at då och då kunna få något bränvin och här nu är lite till- gång uppå franskt Bränvin, så har jag fogat nödig anstalt at det till Regementerne blifver utlefvereradt». Sju rege- menten bliva sålunda lyckliggjorda med 950 kr brännvin till fördelning.

Aan de andere kant gebeurde het vaak genoeg dat cognac, zelfs als het niet werd gevorderd, toch naar de regimenten werd gestuurd. Zo schrijft Klingspor op 14 februari 1789 tot Gen. een commandant Meijerfelt: »Omdat het lijkt bij te dragen aan de gezondheid van de soldaat om af en toe wat cognac te krijgen, en hier nu weinig toegang is tot Franse cognac, heb ik de nodige regelingen getroffen om het aan de regimenten». Zeven regimenten zullen dus blij worden gemaakt met SEK 950 brandewijn om te verdelen.

Pag. 238

Den 9 juli 1790 stod sjöslaget vid Svensksund, 3 dagar senare, den 12 juli, erhöll förste fältkirurgen Nathorst en order från Meijerfelt på Kymmene gård att genast efter inhändigande av densamma foga anstalt om avsändande av 80 st. »sjukhästar» jämte kärror, bandager m. m., som till blesserades och sjukas förbindande och skötsel erfordras. Även anbefalldes i ordern, att genast och »utan minsta uppehåll» ett så stort antal fältskärer som möjligt skulle begiva sig till Kymmene gård för att vårda och till Lovisa lasarett transportera det stora antal blesserade, som, i följd såväl av brist på hästar som andra nödvändiga artik- lar, där funnos kvarliggande.

Op 9 juli 1790 vond de zeeslag bij Svensksund plaats, 3 dagen later, op 12 juli, ontving de eerste veldchirurg Nathorst een bevel van Meijerfelt op Kymmene gård om onmiddellijk na de overdracht van dezelfde instelling 80 stuks te sturen. “ziekpaarden” samen met karren, verbanden, enz., die nodig zijn voor het aankleden en verzorgen van gewonden en zieken. Ook werd aanbevolen dat onmiddellijk en “zonder de minste pauze” een zo groot mogelijk aantal veldscharen naar Kymmene zou gaan om het grote aantal gewonden te verzorgen en naar de ziekenboeg van Lovisa te vervoeren, die als gevolg daarvan van een gebrek aan paarden evenals andere noodzakelijke artikelen, waar er restjes waren.

Pag. 250-254

Följande månad hemställde Wickman hos Meijerfelt ytterligare om att kovalescenterna på Sveaborgs lasarett skulle bespisas med UY, sill eller ett par strömningar per man och dag, vilket även av Meijerfelt beviljades.

De volgende maand deed Wickman Meijerfelt opnieuw een verzoek om de covalescenten in de ziekenboeg van Sveaborg te voeden met UY, haring of een paar stromen per man per dag, wat ook door Meijerfelt werd toegestaan.

Konungen skriver sålunda från Haga d. 10 jan. 1790 till Meijerfelt om de mått och steg, som i detta febr borde vidtagas.

Zo schrijft de koning vanuit Den Haag op 10 januari 1790 aan Meijerfelt over de maatregelen en stappen die in februari moeten worden genomen.

I sin svarsskrivelse, dat. Borgå 23 jan. 1790, låter Meijerfelt konungen veta att alla av honom givna befall- ningar »efter möjeligheten verkställts», samt att förste – Fält medikus assessor Salomon avsändts till Helsingfors och Sveaborg för att »de sjuka biträda med det som på hans åtgärd ankomma kan», varjämte meddelas att General- Major Klingspor även varit ditrest för att på stället taga kännedom om de gjorda arrangementen. Meijerfelt ämnade även, så ofta tillfälle därtill kunde givas, själv efterse »huru med alt lider, för att genast på stället kunna avgöra om min åtgärd till något fordras».

In zijn antwoordbrief d.d. Borgå 23 jan. 1790 liet Meijerfelt de koning weten dat alle door hem gegeven orders “voor zover mogelijk waren uitgevoerd”, en dat de eerste veldmedicus assessor Salomon naar Helsinki en Sveaborg was gestuurd om “de zieken te helpen met wat hij kon beheren”, terwijl u op de hoogte wordt gesteld dat generaal-majoor Klingspor er ook geweest is om kennis te nemen van de ter plaatse gemaakte afspraken. Meijerfelt was ook van plan om, zo vaak als de gelegenheid zich voordeed, zelf eens te kijken “hoe alles er aan toe is, om direct ter plaatse te kunnen vaststellen of mijn actie ergens nodig is”.

Ett brev från v. Klercker, (dat. Sveaborg d. 13 Jan. 1790) till Meijerfelt innehållande svar på dennes förfrågan, huruvida icke flottans sjuka kunde jämte deras fältskärer överföras till arméns fältlasarett, visar, att sjukhusen på Sveaborg voro överfulla och att tillika stor brist på fält- skärer rådde.

Een brief van v. Klercker, (d.d. Sveaborg 13 jan. 1790) aan Meijerfelt met daarin een antwoord op zijn verzoek, of de zieken van de marine niet samen met hun veldsnijders konden worden overgebracht naar het veldhospitaal van het leger, laat zien dat de ziekenhuizen in Sveaborg overvol waren en dat er ook een groot tekort was aan veldsnijders.

Överamiralen, greve A. Ehrensvärd, som i april 1789 från Sverige anlänt till Sveaborg för att övertaga befälet över :skärgårdsflottan, synes varit långt ifrån till- fredsställd med förhållandena inom densamma, vilket framgår ur ett brev till Meijerfelt av d. 27 maj. Han säger:

De schout-bij-nacht, graaf A. Ehrensvärd, die in april 1789 vanuit Zweden in Sveaborg aankwam om het bevel over de archipelvloot op zich te nemen, lijkt verre van tevreden te zijn geweest met de omstandigheden binnen die vloot, zoals blijkt uit een brief aan Meijerfelt d.d. 27 mei. Hij zegt:

Han hade redan tidigare tvenne gånger, d. 13 mars och 10 maj, genom greve Meijerfelt anhållit om garnisonens förstärkning till 2,000 man infanteri och 300 man artilleri, en styrka som alltid, även under fredstid, varit där förlagd.

Hij had al twee keer eerder, op 13 maart en 10 mei, via graaf Meijerfelt om versterking van het garnizoen verzocht met 2.000 infanterie en 300 artillerie, een strijdmacht die daar altijd, zelfs in vredestijd, gelegerd was.