Fryxell

Zelf verlangde hij echter naar oorlogsfeiten en naar een kans om zo snel mogelijk de kroon van August’s hoofd te halen. Deze gevoelens werden aangemoedigd door enkele van zijn generaals, een Meijerfeldt, Hummerhielm en Lagercrona; evenzo door Wachschlager, die verzekerde dat onenigheid, wanorde en zelfgeweld de Polen onfeilbaar onbekwaam zouden maken tot sterker verzet. Zelfs de Sapieha’s pleitten voor zo’n inbraak. Karl kon zoveel grote verleidingen niet weerstaan. Hij besloot de wapens op te nemen in Polen’s interne aangelegenheden en stuurde meer troepen naar Litouwen.

Karel van zijn kant toonde ook niet de minste neiging tot een mildere manier van denken, en in zijn eigen brieven aan Stenbock las men bijvoorbeeld de volgende woorden. (…) een vierde keer werd gezegd: Meijerfeldt drijft de stad Lublin aan om de brandbelasting uit te zweten. Als hij het niet naar voren kan duwen, is hij van plan het te verbranden. (…) Vrij vreemd was de relatie met Zamoisc, een van de sterkste forten in Polen. Het commando daar werd geleid door een weduwe Anna Zamoiski als voogd voor haar zoon. Ze had al een door de Zweden geëiste schadevergoeding betaald en voelde zich daarom beveiligd tegen nieuwe eisen. Meijerfeldt stuurde niettemin 20 dragonders met de opdracht enkele  de Russische goederen op te vorderen die sindsdien waren opgeslagen, maar de vorstin weigerde en zei dat ze geen enkele Zweed het fort binnen zou laten, zelfs koning Karl zelf niet. Deze werd wakker geschud en schreef aan Steebock dat de stad moest worden verpletterd en betaald gezet voor haar vijandigheid, voor het geval Stenbock daar zou komen. 

Hier lagen de nieuw gekozen koning en zijn volgelingen, ter verdediging van wie Karel Meijerfeldt in Groot-Polen had aangesteld met een paar duizend man, en in Warschau Arvid Horn met 675 Zweden en Lubomirski met 6.000 Polen.

Later verenigde August zich met Schulenburg en viel Groot-Polen binnen, van waaruit zijn troepen eveneens alles verwoestten wat toebehoorde aan Stanislaus’ vrienden. De daar aanwezige Zweden onder Meijerfeldt waren te zwak en trokken zich terug in het versterkte Posen.

Deze begonnen tegen de vijand aan de andere kant te spelen; en omdat de bruggen, zoals gezegd, verdwenen waren, nam de koning het op zich om door het moeras te waden, vergezeld van de Kleine Prins, Meijerfeldt, een compagnie van officieren en soldaten. Het water ging vaak onder hun armen door en ze moesten constant kijken of het bij de volgende stap niet over hun hoofd zou gaan.

Uiteindelijk ging Karel op weg terug naar Pinsk. Nu bracht hij een groter gezelschap mee; maar de rit ging zo snel dat bijna iedereen achterbleef en alleen de Kleine Prins, generaal Meijerfeldt en twee rijknechten meekwamen. Tijdens deze reis kwamen ze bij een vrij groot meer, dat de weg afsneed tussen Poolse moerassen. Met moeite kon een boot gevonden worden. Karl ging achter het roer zitten, Meijerfeldt en de knechten aan de riemen, en de Kleine Prins hield de paarden, die moesten zwemmen, bij de teugels. Maar toen ze een eindje op het meer kwamen, werden de paarden bang en wilden ze omdraaien, waarbij ze zo heftig aan de teugels trokken dat de boot verschillende keren bijna kapseisde.

Toen Karel Meijerfeldt met een aanzienlijke troepenmacht naar Dresden, de hoofdstad van de Saksen, stuurde waren hun vertegenwoordigers zeer verontrust en tekenden op 14 september de vrede.

Naast vele andere festiviteiten werd daar ook het huwelijk tussen generaal-majoor Meijerfeldt en Piper’s schoonzus, ene juffrouw Törnfiycht, gevierd. Piper was degene die de gasten zou regelen. In Leipzig ontmoette hij iets eerder Aurora Königsmarck, die toen duidelijk maakte dat ze uitgenodigd wilde worden voor de viering. Piper was hierdoor niet bijzonder gevleid; maar hield zijn hoofd koel en zei: ik weet nog niet of Meijerfeldt een kleine of een grote uitnodiging wil; maar zal er spoedig melding van maken. Aangekomen in Altranstädt, vertelde hij het gesprek aan de koning. Karel vroeg: “Waarom kreeg ze niet meteen goedkeuring voor haar verzoek?” Piper antwoordde: “Ik ben van plan om de genade te vragen dat Uwe Majesteit het bruidsfeest en mijn geringe huis met haar aanwezigheid heeft kunnen eren, en daarom kon ik niet, zonder met toestemming van Uwe Majesteit, haar dan ook uit uitnodigen in het gezelschap. Karel antwoordde: doe het alsjeblieft voor mij; Ik beloof dat ik er nog zal komen. Piper bedankte het vriendelijke antwoord; maar na even nadenken voegde hij eraan toe: ik weet niet precies welke plaats ik haar tussen de andere Zweedse dames moet geven. Mijn vrouw, als gastvrouw, geeft haar misschien de eerste rang; maar het zal moeilijker zijn met de anderen, de gravin Rehnskiöld, de generalin Marderfelt, de gemalin Hamilton, de hofmaarschalk Dübens en de vrouwen van de gezant Friesendorff. De koning antwoordde: ze kan geen voorrang op hen claimen; want zij is een hoer en heeft als zodanig geen rang. – Maar, zei Piper, ze stamt af van twee illustere families, Königsmarck en Wrangel, en als ze is afgedwaald, is dat in het gezelschap van een gekroond hoofd. Karel antwoordde: een gekroond hoofd en een eenvoudige man zijn in dat geval gelijk. Ze is en blijft een hoer en heeft geen rang. Piper zei: als ze niet wordt behandeld als degene die een bepaalde rang bekleedt, kan ze daar ook niet komen. Karel antwoordde: ja, ze kan daar buiten blijven. En ze verscheen niet; maar Karel was bij de bruiloft aanwezig, en niet alleen dat, maar hij danste met de bruid, een beleefdheid waartoe hij zich nu zelden verwaardigde.

Anderen, misschien Rehnskiöld en Meijerfeldt, spraken een andere taal, namelijk: over de rijkdommen en helpers van Oekraïne; over de vaardigheid van de Kozakken in de kleine oorlog; over het gemak om van Oekraïne af te wenden waar men maar wil, hetzij naar Polen of naar Rusland, enz.;

(…) men längre fram på aftonen uppbröto tropparna från Pultava och det med flygande fanor och klingaude spel. Karl åkte i Mejerfelts 1) vagn och med den sårade öfverste Hård vid sidan. Tåget gick, som befallt var, söderut mot Dnieper-floden.
1) Andra säga Sittmans, andra Mazeppas.

Het was pas in de middag dat Karel terugkeerde naar het kamp. Daar zag hij het rijtuig van Meijerfeldt, waarin hij en kolonel Hård, beiden gewond, hadden plaatsgenomen. Gedurende de hele strijd en de vreselijke pijn die het gewelddadige schudden noodzakelijkerwijs in de wond zou veroorzaken, had niemand uit de mond van de koning het minste geluid van jammerklacht gehoord; nu ook niet. (…)

(…) maar later op de avond braken de troepen uit Pultava op met wapperende vaandels en klinkende spelletjes (?). Karl reed in het rijtuig van Meijerfeldt ¹⁾ en met de gewonde kolonel Hård aan zijn zijde. De trein ging, zoals bevolen, naar het zuiden in de richting van de rivier de Dnjepr.
1) Anderen zeggen Sittman, anderen Mazeppa.

Er wordt zelfs gezegd dat twee officieren van Meijerfeldt dragonders, volgens afspraak, hun zwaarden door elkaar staken om aan de onaangename gevangenschap te ontsnappen.

Tijdens de vlucht van Pultava naar Perevoloczna stuurde Karel generaal-majoor Meijerfeldt om Peter vrede en gevangenenruil voor te stellen.

Voor zijn afreis stuurde Karel de trouwe Axel Roos naar Meijerfeldt in Stralsund met informatie over de relatie.

Het is niet met zekerheid bekend wie Karel’s gidsen waren. Maar Hummerhielm, Meijerfeldt. Lagercrona en zelfs Tessin en Feif worden genoemd als onderworpen aan hen  opvallende vermoedens.

— dat Meijerfeldt. die vanuit Bender naar huis was gestuurd, de wil van de koning aankondigde, dat Lijfland liever zou worden opgegeven dan de Poolse zaak, die de koning het meest na aan het hart lag; 2)
2) Fr. min br. d.d. 23 mei 1740.

Fabian Wrede, de meest respectabele en liberale van allemaal, werd ontslagen uit verschillende van zijn taken, vooral uit het belangrijke staatsambt; dit, zoals werd gedacht, ook als gevolg van de manier waarop Meijerfeldt hem bij Karl beschuldigde.³⁾
3) S. st. d.d. 15 aug. 1711.

Tegelijkertijd [1712] kreeg Horn ook zijn straf. In een brief aan hem beschuldigde Karel de laksheid die Horn zou tonen bij het promoten van de bedoelingen van de koning. Ik voel, schreef de koning, je humeur, en dat telt niet mee voor traagheid en vertraging in het deel dat moet worden uitgevoerd. Als daarom de wapenrusting hierna niet beter wegkomt dan voorheen, zal ik me op dezelfde manier aan u houden als aan graaf Wrede, die ik van verschillende van zijn taken heb ontslagen, om ze te kunnen vervullen met anderen, die zijn vaardiger of goedaardig. ¹⁾ Horn was zeer verbitterd. Wij hier in de raad, schreef hij, hebben gezwoegd en gewerkt door zulke moeilijke tijden die Zweden nog nooit heeft gehad; en toch hebben we als loon een onbarmhartige koning en een onbarmhartige brief. God bekeerde hem, die door boze verhalen zoveel verwarring veroorzaakte, hij zal het waarschijnlijk op tijd zelf komen doen. ²⁾ Wij weten. dat sommigen Tessin, anderen Meijerfeldt, verdachten als de geheime briefschrijver.
1) S. st. d. 17 Juni 1712.
2) Link. Bibi. Fol. 69. A. Horn till Högvall d. 4 Juni 1711.

Toen alles geregeld was, verzocht Velling de Zweedse commandant van Stettin, generaal Meijerfeldt, het fort te ontruimen. Maar de laatste weigerde, totdat hij het uitdrukkelijke bevel van de koning ontving. Görtz moet hem ter plekke 50.000 riksdaler hebben aangeboden en bovendien, in het geval van Karel’s ongenoegen, een jaarinkomen van 6.000 riksdaler; maar vergeefs. Bericht van dit alles kwam bij Karel terecht, vergezeld van de brief van Velling en ideeën over nut en noodzaak van het besluit. Het argument dat Stettin in ieder geval verloren was leek veelzeggend, want de vijanden konden gemakkelijk en op elk moment het slecht bevoorraadde fort innemen. Verschillende heren, bijv. Müllern en Fabrice probeerden Karel over te halen om in te stemmen. Strikt genomen was hij daartoe verplicht, omdat hij zich had verbonden om te bevestigen wat zijn agent Velling concludeerde. Maar noch overreding noch vleierij hielpen. De koning keurde de belofte af; maar hield van het gedrag van Mejerfelt en beloonde hem onmiddellijk daarna door hem tot de rang van adel te verheffen. Velling was behoorlijk teleurgesteld. Als, zo schreef hij aan Feif, Zijne Majesteit mijn advies had opgevolgd en niet dat van Meijerfeldt, dan zouden onze Duitse hindernissen veilig zijn gesteld. Nu zijn ze spoedig in handen van de vijand. Johan Oxenstierna zou zijn hoofd hebben opgeheven voor Christus om Stettin onder Zweden’s bevel te houden. Ik zou mezelf graag in hetzelfde gevaar hebben geworpen in de plaats van Meijerfeldt. ¹⁾
1) Linköp. Bibi. Ark. Vellingk till Feif der 12 Apr. 1713.

Russen en Saksen marcheerden echter richting Stettin. De burgerschap van de stad verklaarde meteen dat ze, omdat ze wisten dat de Zweedse koning dood was en er geen hulp wachtte, de stad liever onmiddellijk zouden opgeven dan met geweld te worden onderworpen en vervolgens naar Siberië te worden gebracht. Ze bedreigden zelfs Meijerfeldt, zodat hij zich na een paar dagen beleg moest overgeven; waarna de stad volgens afspraak werd bezet door Holsteinse en Pruisische troepen.

Tegelijkertijd werd van elders verteld dat Velling daar eerder uit de gratie was geraakt, dat hij de sekwestratie van Stettin had goedgekeurd, misschien ook, zoals ze zeiden, als gevolg van Meijerfeldt’s stampei. ¹⁾
1) Rijksarchief. Karel’s brief aan de Raad1713.

Horn zei: we zweven tussen het bevel van Zijne Majesteit en de nood van het vaderland. Met  bijna als enige uitzondering van Meijerfeldt, zag men de meesten van hen, waaronder Cronhielm en de Reenstierna, zich aansluiten bij de opvatting in de Raad. Op 12 maart werd de geheime commissie in de Raad bijeengeroepen .

Generaal Meijerfeldt wilde in het belang van hem [Bassewitz] spreken; maar toen overhandigde Görtz Meijerfeldt een brief, waarin Bassewitz hem de schuld gaf en hem onder andere een poltron (= lafaard) noemde. Bassewitz beweerde dat er patron zou stond. De uitleg hielp niet en Meijerfeldt trok zich terug.

Kort voordat hij in Stralsund aankwam, had Karl generaal Meijerfeldt naar Stockholm gestuurd om daar 100.000 rijksdaalder op te halen. Maar de schatkist van de staat was leeg. In de eerste vreugde over de thuiskomst van de koning schoot de burgerij in Stockholm 65.000 voor; op eigen naam leende Meijerfeldt nog eens 16.000; en rest werd genomen uit de oorlogskas van volgend jaar, zodat de generaal uiteindelijk kon terugkeren met zijn 100.000; we zijn niet zeker over rijksdaalder of daalder.

Maar toen hij in de loop van 1713 ook niet aan de eisen van Karel kon voldoen, werd in plaats daarvan generaal Meijerfeldt aangesteld om het werk voorlopig te leiden. 1)
1) Vr. min. br. d. 19 mei 1744 en Raadsprotocol d. 6 april 1714.

In het vergaren van rijkdom en het doen gelden van macht toonde Piper grote bekwaamheid en grote waakzaamheid. Met zijn vrouw, Kristina Törnflycht, verwierf hij grote rijkdom, en door het huwelijk van zijn schoonzussen met Arvid Horn en met Meijerfeldt, twee machtige pleitbezorgers bij de koning. Het grootste deel van zijn buitengewoon grote rijkdom verwierf hij echter door de genereuze geschenken die hij verkreeg, volgens het oude gebruik in ruil voor bewezen diensten en verkregen promoties.

Het gedrag van Horn van 1710 tot 1715 is al genoemd. Omdat hij gedurende deze tijd niet alle plannen en eisen kon goedkeuren of uitvoeren, slaagden sommige mensen, en naar verluidt Meijerfeldt in het bijzonder, erin om Karl allerlei ongunstige gedachten over Horn te geven, zoals we al hebben verteld. ²⁾
2) Zie over deze voorwaarden 24. 180-190. 25. 150-220. 26. 12-16.

Er werd over zijn [Görtz] actie  gesproken. om buiten kennis van Karel Stettin aan Pruisen te laten. Op dit punt wilde hij in eerste instantie niet antwoorden, beweerde later zich de omstandigheden niet te herinneren en ontkende ten slotte het aanbod van omkoping aan Meijerfeldt.

De manier van denken had machtige voorstanders, binnen de Raad met name Arvid Horn, Nils Gyllenstierna en Gustaf Cronhielm, niet zonder de steun van Tessin, Karl Gyllenstierna en Meijerfeldt;

Bovendien kreeg hij [Cronhielm] al snel ruzie met Ulrika Eleonora en werd hij ontslagen, waarna de taken werden toevertrouwd aan veldmaarschalk Meijerfeldt, die hierin onervaren was en bovendien niet over grotere mentale vermogens beschikte. Zulke frequente wisselingen van kanselarijvoorzitters, drie binnen 9 maanden, brachten natuurlijk veel aarzeling met zich mee in de meningen die werden gevolgd, de acties die werden ondernomen.

Meijerfeldt, die als oudste Raadslid het woord voerde, gaf heel kort aan dat de Raad de assistentie en directie van Horn nog lang wilde behouden; maar omdat; hij verlangde naar rust en stilte, de Raad zich zo tevreden moest stellen, waarom nu Zijne Excellentie zijne excellentie wenste, om zijn resterende dagen met vrede en plezier door te brengen, hijzelf en de zijnen geslagen tot de grootste voldoening en vreugde. Er was geen woord van lof of dank in de toespraak. Het nageslacht kan dit afscheid niet zonder ontzetting aanschouwen.

De andere, die in twijfel werd getrokken, was Meijerfeldt, een dappere krijger, maar verder onopvallend; het minst machtsdenker en onafhankelijkheid van humeur. Hij werd er vaak van verdacht ¹⁾ een van de vele slechtere hardlopers te zijn die door Karel de Twaalfde werden gebruikt. ²⁾ Zijn acties in Stettin leverden hem in nog grotere mate dezelfde gunst van de koning op en droegen bij aan de gunsten van de graaf zelf en de Koningsraad, maar aan het vaderland het verlies van de genoemde stad ³⁾. Bij de bres waar het nu om gaat bezweek hij voor de storm van de Hoeden met tegenzin, en toen Gyllenborg in de zomer van 1738 voor het Geheime Comité de Russische confederatie afkeurde, was Meijerfeldt het met die mening eens; hoewel hij onmiddellijk instemde met het tegenovergestelde, werd hij als beloning voor dergelijke zelfgenoegzaamheid nu bevrijd van de beschuldiging tegen zijn kameraden.
1) 21. 178. 24. 190.
2) 27. 40.
3) 25. 114-120.

Twee raadsleden, Löwen en Meijerfeldt, verklaarden dat ze onvoldoende kennis hadden van de middelen waarmee de vloot en het leger moesten worden onderhouden en gerekruteerd, magazijnen gevuld en geld verkregen. Er werd echter gezegd dat voor het geval Frankrijk vijandelijkheden aanmoedigt, Zweden enige moed zou moeten hebben; want als Frankrijk nu door een weigering zou worden afgewezen, zou er voortaan lange tijd geen kans zijn om een ​​of ander doel te bereiken, we gaan door. Als gevolg van deze woorden werd aangenomen dat twee heren voor oorlog hadden gesproken.

Desondanks gebeurde het dat maar liefst vier raadsleden, twee diensthebbende, Joh. Gyllenborg en Meijerfelt, evenals twee dienstvrije, Erik Wrangel en Samuel Åkerhielm, afzagen ​van de aangeboden Serafijnen keten;  zich afwerend tegen de oprichting als zodanig of de toekenning aan sommigen collega’s afkeurend. In het voorstel voor de maatregel had de geheime commissie haar aanname aangekondigd, haar wens dat de koning en de raad bij de verkiezing van personen zo zouden regelen dat de nieuwe waardigheden niet meer verachtelijk dan eervol konden worden.

In plaats daarvan zocht ze hulp bij haar zwager, de hertog van Brunswijk, en stuurde daarvoor een jonge graaf Meijerfelt, een zoon van de beroemde veldmaarschalk in de tijd van Karel de Twaalfde.

De aanval werd met de grootste heftigheid uitgevoerd; maar hoewel gesteund door Meijerfelt en zijn grenadiers,

Het bestuur van het land was te allen tijde toevertrouwd aan gouverneurs-generaal, die bijna als een soort onderkoningen optraden. Dat waren 1713-1748 Meijerfelt, 1748-1766 Löwen en 1766-1772 H.H. von Liewen.

Hij [Gustaf III] kondigde daarom zijn ongenoegen aan, maar verklaarde zich deze keer bereid genade voor justitie te schenken als de officieren afstand deden. Armfelt had al ontslag genomen en luitenant-generaal Meijerfelt werd toen aangesteld als zijn opvolger.

Tegelijkertijd was de vloot van de archipel ook vertrokken naar Stockholm, waar ook Posse begin december naartoe ging. Meijerfelt nam nu het bevel over de Finse troepen over en verplaatste het hoofdkwartier terug naar Lovisa.

Tijdens de aldus opgewekte woede tegen gevangengenomen verraders, beval de koning in een brief aan Meijerfelt om de leiders van het Anjalaverbond te arresteren, namelijk generaal-majoor K.G. Armfelt, kolonels Hästesko, Montgomery en v. Otter en majoors Jägerhorn en Klick, die allemaal vervolgens onverwijld naar Stockholm zouden worden gebracht.

De langdurige winter had het onmogelijk gemaakt om gedurende de eerste vijf maanden van het jaar nog meer oorlogsbewegingen te maken; gedurende deze tijd vonden er slechts een paar kleine schermutselingen aan de grens plaats. Meijerfelt had het voorgebergte van Hankö versterkt om te voorkomen dat de binnenlandse route door de Russische vloot zou worden afgesloten; evenzo was Pumala  sund versterkt en was er een eskader kanonneerboten gestationeerd. De poging van de Russen om Hankö in te nemen, vanwaar ze vorig jaar grotendeels de verbinding tussen Finland en Zweden hadden weten af ​​te snijden, mislukte dit keer dan ook;

De hoofdmacht van het Zweedse leger bevond zich langs de Kymmene-elf in drie divisies: rechtsonder bevonden luitenant-generaal Meijerfelt en generaal-majoor Kaulbars zich op de kustweg; (…)
Samen bedroegen de troepen waarop gerekend kon worden voor een mobiele veldtrein zo’n 16.000 man; de anderen bevonden zich deels in garnizoenen, deels in de rotten. De Russische troepen, die in het begin ook verspreid waren langs de grens, had ongeveer dezelfde kracht. (…)
Dit voorstel werd aanvaard en het leger ontving op 14 juni al ontbindingsbevelen. De koning was van plan met de hoofdmacht op te rukken op weg naar Davidstad. Meijerfelt met de kustdivisie en Ehrensvärd met de vloot van de archipel moesten ondertussen de Russen aan de rechterkant bij Fredrikshamn tegenhouden, terwijl Kaulbars met 2.000 man naar Heinola werd gestuurd om te beschermen tegen een overschrijding vanuit het westen. (…)
Tegelijkertijd (2 juli) vocht Meijerfelt met zijn 4.000 man sterke kustdivisie om de Kymmene-elf bij Abborfors over te steken en in de daaropvolgende dagen dreef hij de Russen terug naar Kymmenegård. Ehrensvärd, die met de vloot van de archipel die in Svensksund was neergelegd, kleinere divisies van dezelfde toestond om naar Kymmenegård op te rukken om Meijerfelt te ondersteunen. (…)
De Zweedse troepen waren nu in verschillende richtingen verspreid gehouden en zonder de mogelijkheid om met elkaar samen te werken. Steding behield zijn afgelegen positie in Savolaks. Platen stond bij Anjala met een macht, die geleidelijk aan toenam tot 3.000 man. Met een gelijk aantal mensen stond Meijerfelt bij Yärälä. (…)