In 1806 weet Johan August naast zijn soldij van de reis naar St Domingo ook geld van zijn reis naar Paramaribo geïnd te krijgen. Omdat hij voortdurend vaart wil hij zijn contante geld ergens veilig bewaren. Vooruitlopend op spaarbanken is het voor zeelieden in die tijd gebruikelijk om geldbedragen tegen rente te belenen aan een fonds of aan een middenstander. Hij besluit tot het laatste.
Op 11 april 1806 sluit Johan August een notariële acte voor de niet geringe som van 799 gulden. De gulden was in de tijd van keizer Karel V nog een echte gouden of zilveren munt, maar inmiddels een gebruikelijke rekeneenheid ter waarde van 20 Hollandse stuivers. De middenstander aan wie hij het geldbedrag uitleent is Roelof Bosman en zijn vrouw Johanna Brouwer in het buurtschap Appel bij Nijkerk. Als rente wordt afgesproken 5% over de helft van het bedrag, dus f 20 per jaar vanaf 1 januari 1807. Als zekerheid wordt gesteld de erfportie van de ouders van Johanna Brouwer. Haar vader is al overleden en een jaar na het overlijden van haar moeder zullen zij de helft aflossen en het restant na twee jaar. (1)
Nijkerk, tussen de Zuiderzee en het buurtschap Appel
Buurtschap Appel
Roelof Bosman (1773-1843) is een smid uit Ermelo, op 28 oktober 1789 in Nijkerk getrouwd met Johanna Brouwer (1773-1843). Hij verstrekt – net als kleermaker Barend Weurman 14 jaar eerder – kredieten en obligaties tegen rente. Als onderpand stelt hij zijn (edel-)metaal, percelen land, geldvordering of erfporties. Door het geleende geld te beleggen verdient hij aanzienlijk meer dan de rente die hij na afloop verschuldigd is. Roelof doet vooral zaken met zijn oom Wijndelt Bosman uit Elburg, aan wie hij een jaar eerder 1000 gulden in onderpand had gegeven, met diens erfportie als onderpand. Johanna Brouwer zal de erfportie van haar ouders weliswaar moeten delen met een jongere zus en broer, maar omdat haar moeder behoort tot het vermogende Veluwse geslacht Van Rompselaar en al 64 jaar oud is, hoeft Johan August zich geen zorgen te maken.
In de scheepsbetaalrollen van Johan August staat niet langer van Stralsund maar van Nijkerk. Dat betekent dat het niet helemaal toeval is dat hij dit echtpaar kiest om zijn geld aan uit te lenen. Hij woont daadwerkelijk in Nijkerk. Deze Gelderse stad heeft een goede verbinding met en een levendige scheepvaart naar de Zuiderzee en huisvest nogal wat marinevolk. (2)
In de maand juni verdwijnt de Bataafse raadspensionaris Rutger Jan Schimmelpenninck van het toneel en komt een definitief einde aan de Republiek. Het ‘Koningrijk Holland’ ziet het licht en Lodewijk Napoleon Bonaparte begint als koning. De koning bouwt een kleine nationale landmacht op en bezuinigt op de marine, ondanks de hernieuwde naamswijziging van het schip van Johan August in ’s Konings Schip Braband in september. De Franse keizer vraagt zijn broer juist meer aandacht aan de marine te geven. Hij durft Engeland niet meer binnen te vallen of een grote zeeslag aan te gaan, maar beide partijen scherpen hun onderlinge handelsboycot steeds verder aan om de financiering van elkaars oorlog te dwarsbomen. Sinds eind 1806 staat dit bekend als het Continentaal Stelsel. Omdat de Britse vloot de sterkste is pakt die per saldo voor de Nederlandse economie desastreus uit. Lodewijk Napoleon doorziet de schadelijke gevolgen voor de Nederlandse economie en werkt er nauwelijks aan mee.
Van 15 tot 29 maart 1807 krijgt Johan August verlof om van de Brabant van boord te gaan. Hij heeft die tijd nodig om te verhuizen. Hij keert terug van Nijkerk naar Amsterdam. De oprichting van de hoef- en rijtuigensmederij Firma R. Bosman en zoon in Amsterdam, het nieuwe bedrijf van zijn schuldenaar Roelof Bosman, speelt daar ongetwijfeld een rol bij. Hij gaat wonen Op ’t Water (Damrak) bij de Oude Brug. Dat duidt hetzij op de stenen huizen langs de straat, hetzij op de illegaal langs en deels boven het water opgetrokken rij houten huizen. (3)
Nieuwe platte grond der stad Amsteldam
Cornelis van Baarsel 1795-1796, Rijksmuseum Amsterdam
1. Protocolboek des Ampts Nijkerk van beswaaren, vestenissen, peijndingen en dergelijke Acten, Gelders Archief, Inv 203 Oud Rechterlijke Archieven van het Kwartier van Veluwe II, Het Platteland (H.L. Driessen), 5. De Archieven van de protokolhouders 1675-1811, 7. Nijkerk 1733-1811, 859. Deel 3, 1788-1811 Buurschap Appel, fol 132-133.
2. Confereer-Rolle Brutus nu Braband 1806, Nationaal Archief 2.01.30, Inv 355, fol 10.
3. Confereer-Rolle Braband 1807, NA 2.01.30, Inv 359, fol 10.