2.5.5. Dordtse Kerkorde

Carl en Nel krijgen in Amsterdam nog twee zonen: Pieter op 2 januari 1862 en Hendrik Diederich op 16 juni 1864. Het hele gezin verhuist in 1866 voor langere tijd naar de Kattenburgergracht 530 (nu nummer 13).


Kattenburgergracht 13, gebouwd 1663, Rijksmonument 2203
Gevel met houten pui, klokvormige rollagentop (XIX), twee oeils-de-boeuf

Carl vindt de Evangelisch-Lutherse Gemeente in Amsterdam te vrijzinnig en de Nederlands Hervormde staatsgodsdienst ook. In 1834 had zich daarvan een orthodoxe stroming afgescheiden, teneinde de gereformeerde belijdenis en de Dordtse Kerkorde te herstellen. De Koning had deze kerk echter niet toegestaan zich gereformeerd te noemen en halsstarrige dominees laten beboeten of zelfs vastzetten. Later laat hij de teugels vieren en bundelen groepjes afgescheidenen zich aaneen. Carl sluit zich aan bij de Amsterdamse Afscheiding onder ds D.K. Wielenga. Hij had sinds Frits in 1853 zijn kinderen niet meer laten dopen en haalt die achterstand in één keer in. Op 6 oktober 1867 laat hij vijf kinderen dopen in de Grote Kerk aan de Keizersgracht door ds P. van der Sluis. Twee jaar later is de landelijke Christelijk Gereformeerde Kerk een feit. (1)

Hendrik en Naatje verhuizen in 1866 naar Dordrecht. Dat heeft niets met de Dordtse Kerkorde te maken, maar met de zoveelste maal overplaatsing. Zij betrekken op 30 april eveneens voor langere tijd een woning aan de (Lange) Kromhout 61. De volgende dag begint de nieuwe baan.

Dochter Anna is bijna 15 jaar oud. Zij verhuist mee, maar keert drie maanden later terug naar Rotterdam om de opleiding tot modiste (kleermaakster, naaister) te volgen. Zij wil de moeilijkste fase onder de knie krijgen: het stoppen van wit linnen met wit zijdegaren. Onder de vleugels van de bijna 30-jarige Wilhelmina de Haas woont zij vanaf 17 juli in de Westewagenstraat en levert een prachtige naailap in als proeve van bekwaamheid en ode aan haar overleden grootmoeder. (2)

‡ AHVM      OUD 14 JAAR      ‡ 1784
Linnen naailap 50 x 50 cm, stopvlakken in effen, keper en satijn bindingen,
geborduurd met goud, zilver, rood, blauw en groen garen
Achterop lijst: Stop en merk lap van de fam A.H. von Meyerfeld, fam van fam W.F. de Haas
Origineel Familiearchief

Op 24 augustus 1868 rondt Anna haar opleiding af en keert terug naar haar ouders in Dordrecht.

Carl heeft acht jaar als Conserveerder achter de rug als hij opeens het bericht krijgt dat zijn betrekking bij Koninklijk Besluit van 1868 is opgeheven. Hij is pas 53 jaar oud en heeft nog een heel gezin met een jongste van vier jaar oud. Toch krijgt hij geen andere functie maar wordt eervol ontslagen en op wachtgeld gezet, terwijl zijn pensioen nog 12 jaar gaat duren. Intussen halveert zijn jaarlijkse inkomen naar 500 gulden. (3)

Carl gaat naarstig op zoek naar neveninkomsten. Hij houdt zich sterk binnen de Christelijk Gereformeerde kerk met name bezig met basisonderwijs. Sinds de Grondwet van 1848 en de Schoolwet van 1857 zijn bijzondere christelijk-orthodoxe scholen opgericht, waar de kinderen van Carl basisonderwijs genieten. De Vereniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs bewijst goede diensten om onder andere de subsidiëring te organiseren. In de jaarvergadering van 1869 bepleit het Bestuur de noodzaak van een reizend agent om contributies te verzamelen tegen een traktement van f 200,-, reiskosten van f 200 en 10% van elke gulden contributie en trekt na instemming Carl von Meijenfeldt hiervoor aan. 

Carls oudste zoon Evert is van jongs af aan actief in de Christelijk- Gereformeerde Kerk. Als onderdeel van de Afscheiding wordt in 1869 de Christelijke Jongelingen Vereniging “Door Liefde Bloeijende” van  opgericht. Evert treedt toe tot het bestuur als secretaris. Ds. Wielenga heeft hem hiervoor gevraagd. Hij gaat aan de Hoogte Kadijk werken in het magazijn van de bierbrouwerij en azijnmakerij Van Vollenhoven & Co, geleid door neef van die familie, Willem Hovij. 

Terug   ***   Verder

1. Doopboek Gereformeerde Kerk A, Stadsarchief Amsterdam, PA 743, Inv 43, fol 35.
2. Regionaal Archief Dordrecht 256, Inv 424, blad 41, Inv 279, akte 22.
3. Besluiten eerste helft 1868 inzake staat van dienst, eervol ontslag en wachtgeld. Bijlagen van het Verslag der Handelingen van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 1873-1874, bijlage L, pag. 409 en elk jaar daarna tot en met 1893-1894, pag. 683.
d. De Spiegel, Weekillustratie voor het Christelijk Gezin, 27 juni 1908, blz. 308.