3.4.1. Landvoogden

Gupert “de Grote” von Salis (1450-1490) is de zoon van Rudolf ‘Doxinia’. Hij is majoor in dienst van aartshertog Sigismund van het aangrenzende Oostenrijk. Als vazal van de bisschop van Chur wordt hij landvoogd van Maienfeld. Zijn bezittingen strekken zich uit van Casaccia, Avers, Engadin en Plurs tot vooral in Soglio. Hij wordt in 1487 door Keizer Frederik III in de Rijksadelstand verheven met de naam Von Salis-Soglio en een wapen. Zijn zoon Andreas wordt één van de rijkste Bünder van zijn tijd.

Salis wapen 2Wapenschild van Gupert von Salis-Soglio uit 1487

In de gouden bovenhelft de eerdere wilgenboom met bruine stam en groene blaadjes en in de onderhelft zes afwisselend zilveren en rode palen. Het dekkleed is zilver-rood en goud-groen. Op de helm richt een ongewapende naakte Hermes zich op, met kroon en zilver-rode vleugels. De wapentekens en kleuren zijn niet terug te vinden in de stadswapens van Soglio en Maienfeld.

Vijf generaties later betaalt rijksridder Gubert von Salis-Soglio (1638-1710) 250 dukaten, een vergulde zilveren beker en een “Marend” voor het gehele burgerschap van Maienfeld. Hij wordt gekozen tot landvoogd van Maienfeld. Dit stadje ligt 20 kilometer ten noorden van Chur, waar de noordpunt van het kanton Grau­bünden grenst aan het vorstendom Liech­tenstein. Het is de derde stad aan de Rijn, strategisch gelegen, vooral omdat er vanuit het laaggele­gen centrum een veer­pont de rivier over­gaat en omdat een belangrijke Noord-Zuid-verbinding over land door de stad loopt. Buiten de muren van Maienfeld ligt het landgoed Salenegg. Het gebied werd verworven door Vespasian von Salis en zijn vrouw Anna von Schauenstein in 1594. Zij bouwden daar het enorme landhuis en gaven het de naam Salenegg. Tot op de dag van vandaag is het eigendom van de familie en is het vooral bekend van de geproduceerde wijn.
IMG_0497Salenegg

Gubert wordt “Bundeslandammanns der drei Bünde”, hoofdbestuurder van grote delen van Graubünden. Hij sneuvelt in een slag bij Sondrio in Veltlin. In zijn leven heeft hij zijn familienaam ter onderscheiding van de vele andere takken gewijzigd tot Von Salis-Mayenfeld. Zijn vele kinderen hebben interessante levensverhalen.

Het eerste kind Hortensia (1659-1715) is al op 33-jarige leeftijd weduwe en haar kinderen overlijden op jonge leeftijd. Zij wordt breed wetenschappelijk autodidacte, onder andere in de theologie en geneeskunde. Zij ontvangt in haar huis in Maienfeld aanzienlijke gasten.

Het tweede kind Karl Gubert (1660-1740) wordt vooral bekend door zijn zoon Karl Ulysses (1707-1777). Het Zwitserse kanton Graubünden (Grisons) levert regelmatig regimenten infanterie aan buitenlandse mogendheden door middel van een overeenkomst (kapitulation). Op 1 juni 1734 wordt het Salis-regiment opgericht als het 9de Zwitserse regiment in Franse dienst en in Belfort gelegerd. Karl Ulysses leidt daarin als kapitein vanaf 10 juli een compagnie. In 1744 krijgt hij de rang kolonel en neemt van 6 december 1744 tot 1762 het bevel over het hele regiment, dat dan zijn naam Salis-Mayenfeld draagt.

Salis-Mayenfeld 1744-1762

Op 10 mei 1748 wordt Karl Ulysses tot brigade-generaal van de infanterie benoemd. Hij neemt deel onder de Franse generaal d’Estrees aan de Slag bij Hastenbeck in 1757. Tot de verliezende geallieerden behoort overigens graaf Johan August Meijerfeldt jr (1725-1800) onder de Hertog van Brunswijk. In 1761 wordt Karl Ulysses benoemd tot veldmaarschalk en in 1777 krijgt hij het Grootkruis in de Franse Ordre du Merite Militaire (ingesteld door Lodewijk XV in 1759).

 

1. H.C. Gijger, “Wahrhaffte Verzeichnüs des Prättigöws, der Herrschaft Meyenfeldt gelegenheit umb Chur, und angröntzenden Landschaften sampt den Treffe so die Pündtner mit ihren Feinden gethan”, Frankfurt 1622.
2. I. Kuoni, “Maienfeld, St. Luzisteig und die Walser”, Maienfeld 1921.
3. J. Spyri, “Heidi’s Lehr- und Wander­jahr”, Zürich 1880.