Binnen de Nederlandse familie wordt niet alleen gezegd dat de stamvader een echte zoon van de Zweedse graaf is, maar ook dat hij vanwege een crisis naar het buitenland vlucht en zijn dood is geënsceneerd. Welke samenzweringen en revoluties komen in aanmerking?
Anjala-verbond
De samenzweerders van dit verbond worden op 7 januari 1789 door generaal Johan August von Meijerfeldt jr zelf gearresteerd. Zijn beide zoons zijn dan bij het Zweedse leger in Finland. Johan August III is luitenant in het regiment lichte dragonders. Axel Friedrich dient in zijn vader’s regiment van Närke en Värmland. Geen van beiden worden gearresteerd of als verdachte genoemd.
Moord op Gustaaf III
In maart 1792 raakt de Zweedse koning Gustaaf III op een gemaskerd bal in de Opera van Stockholm zwaar gewond door een aanslag en overlijdt korte tijd later. De samenzweerders worden hard aangepakt door politiechef Nils Henrik Liljensparre. Op zijn lange lijst verdachten en aangeklaagden komen geen Von Meijerfeldts voor. Wel wordt Axel Friedrich in september 1792 gearresteerd, maar dat is omdat hij tot de groep van de kroonprins onder leiding van Armfelt behoort, en niet tot de groep van hertog Karel. Een maand later wordt hij vrijgelaten met het bevel naar huis te gaan.
Staatsgreep Armfelt
Hertog Karel kiest aanvankelijk een liberale koers, maar januari 1793 slaat zijn angst voor het volk opnieuw toe vanwege het aangedikte Ebel oproer en het einde van Lodewijk XVI onder de Franse guillotine. De Gustaviaanse oppositie wordt aangepakt, Liljensparre naar Stralsund gedemoveerd en Armfelt naar Napels. De laatste probeert zijn positie als regent van de kroonprins terug te veroveren met steun van Catharina de Grote. Als zijn plannen uitlekken vlucht hij naar Rusland om aan zijn doodvonnis in 1794 te ontkomen.
Arrestatie Gustaaf IV Adolf
Volgens Frits (Nk.33) moest graaf Meyerfelt door de onttroning van het huis Wasa door Napoleon vluchten. (1) Hij zal hebben bedoeld de arrestatie in 1809 van de Zweedse koning uit het huis Holstein-Gottorp, vanwege de Russische verovering van Finland teneinde Zweden tot vrede met Napoleon te dwingen. De gearresteerde koning verlaat het land in 1810 samen met zijn gunstelingen. Axel Friedrich was zijn speelmakker en adjudant toen hij nog kroonprins was.
Familieschandaal
Van de beide jonge graven Von Meijerfeldt zijn enkele jeugdanekdotes bekend, maar die zijn onbetekenend. Ondanks de enorme stapels documenten en literatuur over het Zweedse hofleven van die tijd zijn geen familieschandalen zoals elders bekend: denk aan de liefdesaffaire van hun nicht Brita Horn met hertog Karel en haar latere zelfmoord, aan de minnaressen van hun oom Adam Horn en diens vergeefse pogingen om van zijn geesteszieke vrouw Anna Catharina von Meijerfeldt te scheiden en aan de bastaard van de kroonprins op de stoep van het huis van Louise Sparre.
De volgende argumenten vóór en tegen betrokkenheid van Johann August III (JA) of Axel Friedrich (AF) in verband met de Nederlandse stamvader (SV) bij één van de bovenstaande crises zijn:
| Vlucht vanwege betrokkenheid bij… | is mogelijk omdat: | is onwaarschijnlijk omdat: |
| …Anjala-verbond | – de data kloppen met verwonding JA 08-08-1789 en zijn opbaring 25-05-1791 (dus gefingeerd). – de data kloppen met de aankomst van SV in Amsterdam |
– JA en AF niet voorkomen op de lijsten van gearresteerden en verdachten. – fingeren van dood een te grote administratieve klus was, inclusief Zwaardorde. |
| …moord op Gustaaf III | – AF in september 1792 is gearresteerd, maand later is vrijgelaten met bevel naar huis te gaan (en voor de zekerheid vanuit Stralsund wellicht verder reisde). – SV een half jaar later in Amsterdam aanmonstert. |
– JA is 1791 en AF 1795 zijn overleden. – AF eind 1794 nog in een rechtszaal in Örebro staat. – de graaf en gravin medio 1795 in hun testament schrijven van al hun kinderen beroofd te zijn. |
| …staatsgreep van Armfelt | AF zijn trouwe aanhanger en van de Kroonprins is. | – SV voor de rede van Paramaribo ligt. |
| …arrestatie Gustaaf IV Adolf |
AF speelmaatje en adjudant van de Kroonprins was. | – SV al 17 jaar in Nederland is en met gezin naar Rotterdam verhuist. |
| …familieschandaal | – dat in die tijd veel voorkomt. | – geen verhalen bekend zijn. |
Conclusie: Het klopt meer niet dan wel dat de stamvader een gevluchte Zweedse graaf is. Het is onwaarachtig dat voor diens dood zoveel documenten en fysieke ceremonies zouden zijn gëensceneerd.
1. Brief van Frits von Meyenfeldt, Baarn 14 augustus 1984. [CH-39]