De complexiteit van de familienaam nodigt uit tot spelfouten. De “eije”, de “n/r”, de “f” en de “dt” leiden het vaakst tot verschrijvingen. In de onderzoek is hiermee rekening gehouden.
Opzettelijke verschrijvingen als mijnenveld, meidenveld, maaiveld en tal van andere grappige verbasteringen zijn bruikbaar voor bruiloften en partijen maar niet op deze plek.
In diverse historische werken worden naamgenoten opgevoerd, die voor dit onderzoek van belang kunnen zijn, maar vanwege spelfouten buiten beschouwing moeten blijven. Hier volgt een bloemlezing.
Slag bij Kalisch
Voltaire schrijft in zijn standaardwerk uit 1731 over de Zweedse koning Karel XII dat de Russische vorst Menzikoff zijn eerste overwinning op de Zweden behaalde in de Slag bij Kalisch (Kalisz) in Polen van 28 oktober 1706 tegenover “d’un des genereaux Suedois nommé Meyerfeld“. Hoe is dat te rijmen met het feit dat deze generaal op dat moment bij zijn regiment in Saksen verblijft? De oorzaak is dat Voltaire een Duitse bron uit 1717 gebruikt en niet twee Nederlandse uit 1706 en 1721 met de juiste naam Mardefeldt. Voltaire corrigeert zijn fout achterin zijn tweede editie uit 1732 met Maderfeld. Die kleine verschrijving haalt hij uit een Frans boek uit 1707. (1) Bronnen na hem schrijven Mardefeld, soms met de toevoeging Meyerfeld. (2) In zijn standaardwerk over de Russische tsaar Peter de Grote gebruikt Voltaire opnieuw de naam Maderfeld, maar de uitgever van een latere editie denkt het beter te weten en corrigeert: il avait appelé Meyerfeld, et dont le véritable nom est Meyerfelt. (3) Helaas hebben veel historische boeken over veldslagen deze fout overgenomen. (4)
Vredescongres Münster
Gauhe schrijft in zijn Adelslexicon van het Duitse Rijk uit 1747 onder het kopje “Meyerfeld. Mayerfeld” de volgende zin: “Der erste den wir anführen können, ist Dietrich Hermann von Meyerfeld, Chur-Cöllnischer geheimder Rath und An 1646 gevollmächtigter Gesanter auf dem Friedens-Congress zu Münster.” Alle genealogisch-heraldische standaardwerken nemen dit over, tot een auteur er achter komt dat de familiewapens geheel verschillend zijn. (5) Het wordt nog mooier als de documenten van Münster er bij worden gehaald. Als 38e onderhandelaar wordt genoemd “Dieterich Hermann Meerfeld, zu Westerwinckel und Hinckelsteig, Chur-Cöllnischer Rath und Münsterischer Cantzlar, Cammer-Rath und Drost zu Walbeck, Chur-Cöllnischer Abgesandter: votiret auch wegen Berchtolsgaden und Stablo.” Hij is zelfs geen naamgenoot. (6)
Volkerenslag Leipzig
Onder de geallieerden hoge officieren die aan het begin van de Slag bij Leipzig van 16 tot 18 oktober 1809 door Napoleon gevangen worden genomen wordt de Oostenrijks-Hongaarse generaal graaf Meyerfeld genoemd. Die spelling is fout. Het gaat om Maximilian Friedrich von Merveldt (1764-1815). (7)
1. Voltaire, “Histoire de Charles XII, Roi de Suède”, eerste editie Bazel 1731, pag. 120-121. correctie op pag. 364, hoogstwaarschijnlijk ontleend aan J.-L. de Grimarest, “Les Campagnes de Charles XII, roi de Suède”, Parijs/Den Haag 1707, deel 2, pag. 272-273. S. Faber, “Der Ausführlichen Lebens-Beschreibung Carls den XII. Königs in Schweden”, deel 8, Frankfurt und Leipzig 1717, pag. 159. Europische Mercurius, deel 17, Leiden/Amsterdam 1706, pag. 277. I. Le Long, “Het leven van den heldhaften Carel den XIIden, Koning der Sweden”, Amsterdam 1721, deel 5, pag. 72 (tekst van brieven van de Russische tsaar en de Saksische koning).
2. “Maandelyksche Berichten uit de andere waerelt of spreekende dooden. Of de spreekende dooden”, Würtemberg-Mercy, Amsterdam 1736, pag. 315 en Carel XII-Frederik IV, Amsterdam 1741, pag. 174. J.A. Nordberg, “Konung Carl den XII:tes historia”, Stockholm 1740, deel 2, pag. 33-35. De Montesquieu, “Spicilége”.
3. Voltaire, “Histoire de l’Empire de Russie sous Pierre le Grand”, Parijs , deel 2, Parijs 1759, pag. 238-239. M. Beuchot, “Œuvres de Voltaire”, deel 25, “Histoire de Russie”, Parijs 1829, pag. 177.
4. J. Aubert (vert. uit Frans), “Leven van Stanislaus Leszczinski, bygenaamd den weldadigen, Koning van Polen, Hertog van Lotteringen en Bar”, Utrecht 1770, deel 1, pag. 67-68. “The modern part of an Universal History from the Earliest Account of Time compiled from Original Writers”, deel 33, Londen 1761, pag. 353). “Rose’s Biographical Dictionary”, deel 10, Londen 1807, pag. 100. Harbottle, “Dictionary of Battles“, Londen 1971, pag. 140.
5. L. von Ledebur, “Adelslexicon der Preussischen Monarchie”, Berlijn 1855, deel 3, pag. 310.
6. J.G. von Meiern, “Acta Pacis Westphalicae Publica oder Westphälische Friedens-Verhandlungen und Geschichte”, Hannover 1734, pag. 55.
7. J. Esnaux en Chennechot, “Histoire Philisophique et Politique de Russie”, Parijs 1830, deel 5, pag. 438.