Sankt Andreas Kirche

Kerk   ***   Patronatsloge   ***   Meijerfeldtgruft   ***   Wapenschilden

De kerk

Op het landgoed Nehringen ligt de Sankt Andreas Kirche. Dit kerkje dateert uit 1350. Aanvankelijk is het de particuliere kapel van de familie Buggenhagen. In 1498 krijgt Degener Bug­genhagen jr (na een reis met de Pommerse hertog Bogislav X naar het Heilige Land, Rome en Venetië) van de Schwerinse bisschop Konrad toestemming om er een echte ‘Pfarrkirche” van te maken met de huidige naam. De in omvang toegenomen bevolking rond de slottoren had hierom verzocht in verband met de gevaarlijke tocht door bet dichte bos naar de kerk van Dorow. Van deze kerk werden de heilige stukken en het zijaltaar gebruikt en waarschijnlijk vond er ook wel een verbouwing van de kapel zelf plaats. In 1534 wordt het land evangelisch en raakte de kerk in verval.


St. Andreas Kirche
rechts de hoofdingang naar de loge van de familie Von Meijerfeldt
links de zij-ingang voor het overige volk en de torenspits
Foto:
© Sabrina Wittkopf-Schade

Nadat graaf Johan August Meijerfeldt sr het landgoed Nehringen van de Zweedse koning Karel XII toegewezen heeft gekregen, laat hij de periode 1722-1726 de Andreas-kerk geheel renoveren. De kerkboeken vermelden dat hij vroomheid en fortuin in zich verenigt. Aan de voorzijde wordt een altaarruimte aangebouwd, waardoor de graaf via een nieuwe ingang direct naar de patronatsloge kan lopen. 

IMG_0355

Koor: kansel, sacristie, altaar en patronatsloge
Foto: Volkmar Herre (Stralsund)

Voor de vloer worden stenen uit Götland aangevoerd. (1) Ook de kerken en pastorieën van de andere dorpen krijgen een opknapbeurt, onder andere met de stenen uit Götland. In 1745 laat de dan oude graaf de hele kerktoren opnieuw vierkant opbouwen met veldsteen en afronden met een knop en haan. (2) In 1787 voegt Carl Fredrik jr er nog een trappentoren met halve spiraalgevel aan toe. (3) In 1790 pleegt Johan August jr tenslotte nog enkele verbeteringen.

In 1868 wordt het vervallen barokke orgel vervangen door een F.A. Mehmel Dorfkirchorgel. In 1994 is dat orgel gerestaureerd door Sauer uit Frankfurt/Oder.
Na de Tweede Wereldoorlog is de kerk in zodanig slechte staat, dat de deuren gesloten worden. Verontwaardiging over het besluit om de kerk in 1984 te slopen leidt tot een jarenlange restauratie door koster en metselaar Klaus-Jürgen Bergemann en veel vrijwilligers. Ondanks het communisme in Oost-Duitsland lukt het hem stiekeme Amerikaanse (Chambersburg) steun te krijgen. In 1992 opent bondsminister Angela Merkel de prachtig gerestaureerde St. Andreas Kirche. De koster krijgt het Bundesverdienstkreuze.

Patronatsloge

Via de exclusieve hoofdingang kan de patronaatsfamilie bijna ongezien de loge in gaan. De meest opvallende afbeelding is het enorme houten wapen bovenop. Na de restauratie werd de houtworm en houtrot hieruit verdreven en de verf hersteld, maar volgens de laatste inzichten werden ontbrekende stukken niet aangevuld. De kosten alleen daarvan bedroegen € 28.500.

Meijerfeldtgruft

De Meijerfeldtschen Familiengruft (Familiegraf Von Meijerfeldt) wordt aangelegd onder het gehele koor: vanaf de eerste kerkbank strekkende tot onder het altaar, en over de hele breedte rechts onder de Patronatsloge tot links onder de sacristie en kansel. Het graf is te benaderen door het oplichten van een stenen afdekplaat van 3 ton. Een stenen trap voert naar het gewelf. De kisten en de inhoud zijn geplunderd, vermoedelijk rond 1810 door Napoleontische soldaten. Na restauratie in de week van 19 tot en met 25 juni 2023 is alles geordend, De knekels van zeven personen bevinden zijn nu in één afgesloten lijkkist. De overige materialen zijn in stellages geplaatst. 

Op zowel de afdeksteen als op een muur beneden in het grafgewelf staan lauriertakken met een strik onderaan. Daar staan de volgende teksten:

Afdekplaattekst Grafmuurtekst
Mensch bedenck deine Stirblichkeit
Halt dich bereit Bereue deine Sünde
Zu rechte Zeit da mit du nicht
Verschertzt die Sehligkeit
Herr Christ
Wann du dir Todten wirst
an jenem Tag erweisen
So thu auch deine Hand
Zu meinem Grab auβ strecken
Laβ hören deine Stimm
und meinen Leib weck auf
und führ ihn schön verklärt
zum auβerwählten Hauf
Vers 8, gezang O Gott, du frommer Gott” uit “Devoti musica cordis” van Johann Heermann uit 1630

Vijf personen in het familiegraf zijn te identificeren uit de kerkboeken en twee vragen om beter onderzoek:

    1. Catharina von Meijerfeldt geb. Wulff. d. 21. Juni [1725] die Frau Obristen Meyerfeldten in hiesigen patronat Begräbniss des Abends in der Stille beygesetzt worden. Een ‘Obrist’ is een luitenant-kolonel, de rang van Andreas van wie Catharina weduwe was. In stilte bijzetten duidt op een herbegrafenis. In de kerkboeken van de Nicolai Kirche in Stralsund staat bij 3 juni 1725 een begrafenisceremonie op het kerkhof met twee keer klokgelui voor frau der Obristen von Meijerfeldt en wurde die leiche nach Nehringen überführt u. dort beygesetzt. Bij overlijdens- en woonplaats staat een stempel Stralsund, maar zij kwam uit de Petri Kerk van Riga, waar zij in 1692 was begraven. 
    2. Ulrica Margaretha von Meijerfeldt. d. 30. Juni [1728] ist Sr. Exell. Hr. Graf Meyerfeldts älteste Comtesse Tochter Ulrica Margaretha in hiesiges Erbbegräbnis beygesetzt worden. Ihres altres 9. Jahr 10. Monat. In de kerkboeken van de Nicolai Kirche in Stralsund staat een dag eerder de begrafenisceremonie: Tochter des general-gouverneurs, 12 Jahre, überführing nach Nehringen, bezahlt 4 gelaut. Zij was op 26 juni 1728 gestorven. De eerstgenoemde leeftijd is correct, omdat zij op 15 augustus 1719 in Tunnerstad is geboren. 
    3. Johann August von Meijerfeldt sr. d. 20. Oct. [1750] wurde des Hochgebornen Herrn Reichs-Rath, Generals u. General-Gouverneurs über Pomern u. Rügen Herrn Grafen Johann August Meijerfeldts, und gnädigen Hr Patroni dieser Kirche, entseelte Gebeine, nachdem Tages vorher in Stralsund einer hochansehnlige u. Ständesmäβige Procession gehalten, hinsebst in das hochgraffl. Begräbniβ beygesetzt. Hij was 22 oktober 1749 op Söfdeborg in Zweden overleden, in de kerk van Söfde opgebaard, een klein jaar later in een grootse processie met 20 koetsen via Ystad verscheept naar Stralsund, waar op 19 oktober 1750 opnieuw een processie plaatsvindt.
    4. Brita von Meijerfeldt geb. Barnekow. d 1n [december 1771] ist Ihre Excellence die hochgebornen frau Gräfin und Reichs-Rüthin Brigitta von Meijerfeldt geborene von Barneckow gestorben und d. 9n in unserer Kirche in den hochgräfliches Gewolwe beygesetzt. 
    5. Johann August von Meijerfeldt jr. Sterbe: d. 21sten Aprill des Morgens frühe um 1 Uhr. Beerdigung: d. 15ten Julius hier in dem Gewölbe beygesetzt. Name: Sr. Excellenz, der Reichsherr, Feldmarschall, Ritter und Commandeur der Königl. Ordren und Groβ Kreuz vom Schwerdtordren, Herr Graf Johan August Meijerfeldt. Geburstort: Söfteborg in Schweden. Wohn/Sterbort: Stockholm, wo er sich den Winter über aufgehalten hatte.
      Jahr-Alter: 75 Jahre und einige Monate alt geworden. Krankheit: an der Lungen Sucht
      .
    6. Carl Friedrich von Meijerfeldt sr. In het familiegraf is de schedel van een 40-jarige man aan getroffen. Uit het feit dat er een bronzen plaat met het alliantiewapen Hastfer-Meijerfeldt naar boven is gehaald, kan worden afgeleid dat deze persoon Carl Friedrich Meijerfeldt is. Het was gebruikelijk dat het lichaam van officieren niet in een massagraf bij het slagveld terecht kwam, maar naar huis werd verscheept, zoals zijn zwager Evald Hastfer van Brabant naar Zweden. Omdat zijn moeder hier is herbegraven, is het vervolgens denkbaar dat ook hij naar het familiegraf werd verscheept.
    7. N.N.

Wapenschilden

In de St. Andreas Kirche zijn diverse afbeeldingen van het gravenwapen te bewonderen:


Gravenwapen (1726)
Wapen, helmversiering, lofwerk Riddarhuset
Plaats: Patronatsloge
Foto: Lester von Meijenfeldt (2022)

Gravenwapen (1726)
Wapen, gravenkroon Riddarhuset
Plaats: Altaar rechts
Tekst: Excell. Graff Johan August Meijerfeldts Wapen
Foto: Lester von Meijenfeldt (2022)


 Gravenwapens 1728-1800
Wapen, helmversiering, lofwerk Riddarhuset
Plaats: Vier handvaten van lijkkisten
Foto:  Ella von Meijenfeldt (2023)


Alliantiewapen Hastfer-Meijerfeldt (1726)
Plaats: Uit Meijerfeldtgruft
Foto: Henk van Luijk (2023)

Landgoederen

1. Kirchebuch Glewitz 1726: “Dem Drey einiger Gott zu Ehren, welcher dieses Sein Haus ferner beschützen wollen, hat nach letzteren Krieg der Hern Reichsrath und General-Gouverneur Graf JOHANN AUGUST MEIJERFELDT diese Kirche Anno 1722 zu repariren amfangen und Anno 1726 mit Aufsetzung des Thurm=Knopfs solches reparation endigen lassen”.
2. Kirchebuch Glewitz 1745: Tekst van een koperplaat op de kerktoren: “Hier­nebst haben zur Ehre der Allerhöchsten und Zierde dieser Kirchen Des Hochgebornen Herrn Reichraths Generals und General=Gouverneurs Graf JOHANN AUGUST MEIJ­ERFELDT Hochgräfl. Excellenz diesen Thurm Anno 1745 neu aufrichten und denselben mit einem neuen Knopf und Hahn zieren lassen.”
3. Innenraum: Verputzte Bretterdecke, 1722, mit Gemälden, Anbetung und Himmelfahrt Christi. Ausstattung: Renaissancealtar, 1598, mit Marmorreliefs, u. a. Aufrichtung der Ehernen Schlange, Sündenfall, Auferstehung. Ausstattung von 1722 mit üppiger Schnitzerei: Kanzel, verglaster Beichtstuhl, Patronatsloge, Taufengel, Lesepult, Orgelempore, Orgelprospekt. – Orgel, 1869, von Friedrich A. Mehmel, Stralsund. Kirchhof Wehrmauer mit Schlüsselschießscharten, 18. Jh. Sehenswertes in der Umgebung: Der Ort eines der letzten erhaltenen Ensemble schwedischen Barocks in Vorpommern, die Gutsanlage ab 1714 erbaut. Ruine eines Burgturms aus Backstein, um 1330. Hölzerne Zugbrücke, 1911.