Topografie

In veel topografische namen is de familienaam terug te vinden. Het kan zijn dat de familie er zijn naam aan ontleent. Omgekeerd is het mogelijk dat de familie er haar naam aan gegeven heeft. Het is ook denkbaar dat er geen relatie bestaat of gevonden kan worden.

Meyerfjellet op Spitsbergen (Noorwegen), wordt hier overgeslagen. Hoewel de naam relevant lijkt. Fjellet betekent berg, niet veld.

Overigens zijn aardrijkskundige namen – op deze hele website – aangepast aan de histo­rische context en wordt de huidige benaming of schrijfwijze soms tussen haakjes toegevoegd.

Europa A. Meijerfelt
B. Meynfeld
C. Majerfeld
D. Majenfeld(e)
E. Meienfelde
F. Meyerfelde
G. Meyenfeld
H. Mayenfeld
I. Meierfeld
J. Maierfeld
K. Maienfeld
L. Maienfeld

 

STADS- EN LANDSNAMEN

A. Meijerfelt

In de uiter­ste zuidwest­punt van Finland ligt een rotseilandje van 50 bij 50 meter, dat samen met een nog kleiner rotseiland­je de naam Meijerfelt draagt. De X-Y-coördinaten zijn 59.81667 resp. 22.95 en de lengte-breedte-coördinaten zijn 59°49’ NB resp. 22°56’ OL. Het ligt 400 meter uit de kust van het stadje Hanko, een industrieel cen­trum, haven­plaats en toeris­tische bad­plaats van 11.200 inwoners. In het Zweeds heet de stad Hangö; een groot deel van de inwoners spreekt deze offi­ciële tweede taal van Finland nog steeds.

Het rotseilandje kreeg zijn naam gedurende de Russisch-Zweedse Oorlog (1788-1790). De Zweden besluiten dan in Hanko een verdedigingswerk te bouwen als buffer tegen de op­dringende Russi­che vloot en als schuilplaats voor de Zweedse vloot. Majoor Hans Georg von Kierting, later gea­deld Wärn­hjelm, krijgt de leiding en arriveert najaar 1788. Hij maakt plannen voor een uitgebreide fortificatie op de grillige landtongen en eilandjes aan de zuidkust van Han­ko. Het plan wordt voorgelegd aan de opperbevelheb­ber van de Zweed­se troepen in Finland, graaf Johan August von Meijerfeldt jr. (1725-1800). Deze en later koning Gustaaf III gaan met het gehele plan ak­koord. Von Meijer­feldt maant de Zweedse legertop en Von Kierting daarna in vele brieven tot spoed bij de aanleg van de forti­ficatie.

Het rotseilandje wordt in het plan betrokken. De naam is dan Döman­sklubben (Dodemansei­landje), vanwege de afwezigheid van bomen. Het eilandje ligt aan de bin­nenzijde van de verde­digingswerk en dient ter bescher­ming van de havens in het korte afstandsgevecht. Von Kierting bericht Von Meijerfeldt in april 1789 van de vorderingen en vraagt zijn instemming met de nieuwe namen voor de onderdelen van de fortificatie. Dit zijn zoals gebrui­kelijk koninklijke namen, maar voor het rotseilandje stelt hij Meijerfeldts klippa voor. Von Meijerfeldt houdt zich er niet mee bezig, maar dat kan valse bescheidenheid zijn.

Op 4 mei 1789 is op het eilandje het kruitmagazijn gereed, een barak in aanbouw, de plaatsen voor de kanonnen geëffend en de borstwe­ring halver­wege. Een daarvoor gele­gen hoge rots moet nog worden opgeblazen. Von Kierting organi­seert van 8 tot 10 mei een ceremonie, waarbij de nieuwe benaming met kanonschoten wordt geproclameerd. Op weg naar het front stemt de Zweedse koning pas op 1 april 1790 officieel met de nieuwe namen in, een half jaar voor het einde van de oorlog.

image001Eind mei, begin juni worden op het eiland 7 kanon­nen geplaatst (3 stuks kaliber 24 pond, 2 stuks kaliber 18 pond en 2 mortieren van 60 en 40 pond). Als bemanning worden gerecru­teerd 2 officieren (luitenant artillerie Wulfcrona en een plaatsvervanger), 5 onderofficieren (2 senior artillerie, 2 infanterie en een konstabel) en 43 man (2 korpo­raals, een tambour en 40 soldaten). (1)

In de Krimoorlog wordt het buiten gebruik zijnde verdedi­gingswerk door de Russen – die het dan in Finland voor het zeggen hebben – vanwege de opstomende Britse vloot preven­tief opgeblazen. Tijdens de opblaaswerkzaamhe­den op 27 augustus 1854 roeit een argeloze visser in de richting van Meijer­felt en besteedt geen aandacht aan het druk gebarende en schreeuwende volk aan de vaste wal­kant. Met een regen van stenen en een gordijn van rook spat Meijerfelt uiteen. Ontzet staart het volk naar de puinhoop, maar als de rook langzaam optrekt ontwaren zij de in wilde paniek van het eilandje wegroeien­de visser. (2)

Van de borstwering is tegenwoordig nauwelijks nog een steen terug te vinden. Duikers maken wel melding van de vondst van zo’n 10 kanonnen met houten wagens op de zeebodem, maar uit hun duikrapport blijkt dat zij de vreemde geschiedenis van dit eilandje niet kennen.

B. Meynfeld

Meynfeld-West en Meynfeld-Ost zijn nederzettingen van 71 resp. 90 in­wo­ners, behorend tot de gemeente Meyn (totaal 610 inwoners) aan de rivier Meynau, Schafflund, 15 kilometer ten westen van Flensburg, Sleeswijk-Holstein. Het dorp heet Meden in het Deens en Mejn in het Zuid-Jutlands. Het dorp wordt voor het eerst genoemd in 1433. De naam verwijst naar de weilanden waar het aan ligt (afgeleid van gemaakt voor een weide: math, mda, maj). Meynfeld is dus in wezen een pleonasme. Na WOII is de plaats berucht om kernwapenopslag.

C. Majerfeld

Landgoed 10 kilometer buiten Hamburg. Rond 1800 voor 70.000 Mark gekocht door Guilliam Clamer jr. voor zijn zoon Christian Heinrich, agrarisch econoom, gehuwd Sofia Hoffman.

D. Majenfelde

Dorpje met 170 inwoners in de gemeente Bosau, Oost-Holstein, Sleeswijk-Holstein. In de Holsteiner Schweiz boven Lübeck. Vroeger ook wel Madenvelde of Madenvelt genoemd. Volgens een oorkonde van 14 September 1410 worden riddergoed, burcht en dorp door de plaatselijke bisschop verworven. De burcht stond op een heuvel, waar tot 1850 een steenbakkerij stond.

E. Meienfelde

Landgoed in landstreek Schroda (district Posen in Polen), sinds 911 onver­vreemdbaar riddererfgoed van de familie Von Meien. Arthur von Meien en zijn echtgenote Marie Voge­ler maakten er een fideï-commis van.

F. Meyerfelde

Houtpark en woonwijk met 81 inwoners van het stadje Lohne, gemeente Olden­burg, Nedersaksen.

G. Meyenfeld

In de gemeente Garbsen net buiten Hanno­ver (Nedersak­sen, Duits­land) in de richting van Neustadt am Rüben­berge ligt deze dorpswijk. Oorspronkelijk Magethevelde, wat op Magathaville teruggaat, wat groot veld betekent. Later geleidelijk veranderd in Meingfelde en Meyenvelde. Rond het jaar 900 is de nederzetting ontstaan in samenhang met het Frankische koningshof Bordenau. In 1216 in eerste oorkonde genoemd. De Dertigjarige Oorlog eist een relatief zware tol. In de Eerste Wereldoorlog is er een krijgsgevangenkamp in het dorp ingericht. Meyenfeld is klein dorp gebleven. Na 1500 bestaat het gehucht uit enkele boerenhoeven van de families Goens, Oberhoi, Oehlschläger, Finke en Weber. In het jaar 1689 heeft het dorp 79 inwoners, die op bovenbedoelde 5 boerenhoeven en 3 keuterboerderijtjes wonen. In 1895 zijn er 275 inwoners, 42 boerderijen en 5 bedrijven. (3)

Nu heeft het dorp bijna 1700 inwoners, maar geen bedrijven meer. Sinds 1999 wordt het dorp zuidelijk naar Garbsen uitgebreid. Omdat Meyenfeld al zo’n 1100 jaar oud is, kan het zijn dat inwoners in de regio Hannover zich er naar vernoemd hebben.

H. Mayenfeld

Heet tegenwoordig Maifeld, een landschap en verbandsgemeente in het district Mayen-Koblenz, Rijnland-Palts. De historische kernstad is Münstermaifeld. Het gebied werd vroeger bestuurd door de Paltsgraaf van Mayenfeld.

I. Meierfeld

Ook Meiersfeld. Komt enkele malen voor in het Ravensberger Land in Nordrhein-Westfalen, tussen de steden Bielefeld, Herford en Detmold. Leistrup-Meiersfeld is een oud dorp en tegenwoordig buitenwijk van Detmold. Peppmeiersfeld is een dorp tussen Bielefeld (wijk Schildese) en Herford.

J. Maierfeld

Buurtschap in Altdorf, gemeente Tittling, en straat in gemeente Kinding, beide  in natuurpark Altmültal, langs de weg van Nürnberg naar München in Beieren. Vernoemd naar de meier in dienst van het Herrschafts- of Fronhof.

K. Maienfeld

Afgelegen hoeve met 4 bewoners en straat ten oosten van Waldthurn, Beieren, Duitsland, tegen de grens met Tsjechië.

L. Maienfeld

Vom freundlich gelegenen alten Städchen Maienfeld aus fürt ein Fussweg durch grüne, baumereiche Fluren bis zum…

Van welk wereldberoemd boek is dit de openingszin? Het antwoord luidt “Heidi”. Het hele boek speelt zich in dit gebied af. (4) Het stadje en de streek bestaan echt in Zwitserland. Tegenwoordig loopt een kort Heidipad van Maienfeld omhoog naar het Heididörfli, waar een Heidihaus als museum is ingericht. Een lang pad leidt nog verder naar Heidialp, waar de hut van haar geliefde opa staat.


Laura en Lester von Meijenfeldt (1999)
bij de regionale invalsweg vanuit Chur

De stad Maienfeld heeft circa 2100 inwoners en ligt 20 kilometer ten noorden van Chur, waar de noordpunt van het Zwitserse kanton Grau­bünden grenst aan het vorstendom Liech­tenstein. Het is de derde stad aan de Rijn, strategisch gelegen, vooral omdat er vanuit het laaggele­gen centrum een veer­pont de rivier over­gaat en omdat een belangrijke Noord-Zuid-verbinding over land door de stad loopt.

Er is ook een landstreek Maienfeld (ook wel Meienfeld), waarin naast het genoemde stadje nog de dorpen Fläsch, Jenins en Malans liggen. De streek is vooral bekend door de wijn: Maienfelder Blauburgunder of Beerliwein. Deze wijn zou in 1635 door de Franse hertog Rohan uit Bourgondië zijn geïntroduceerd en wordt nu door circa 100 boeren geproduceerd.

De kleuren van het district zijn blauw-geel en het wapen is een azuren schild met drie gouden sterren. De wapenversiering is een burcht met drie torens. De overeenkomsten met de Zweedse vlag (blauw-geel, drie sterren) en met het wapen van het Zweedse geslacht Von Meijerfeldt (een burcht, drie sterren in dezelfde opstelling) zijn frappant.


Het eerste deel van de naam Maienfeld gaat terug tot het Gallische woord mago dat veld betekent. Hetzelfde geldt uiteraard voor het tweede deel van de naam. De Romeinse routekaart Tabula Peutingeriana uit de vierde eeuw noemt al Magia als plaats waar de Duitse route Bregenz-Chur samenkomt met de route van Zürich. De plaats heet dan ook wel Statio Maiensis. In de Frankische periode heet de plaats opeens Lupinis of Lopine, dat zowel op een wolf als een persoonsnaam kan duiden. De naam wisselt vaak, zelfs in de combinatie Lopinge Maging. Pas in 1295 duikt de verduitste naam Maienvelt op en vervolgens de schrijfwijzen Meyenfeldt, Meijenfeld en Maienfeld. (5) Overigens is er nog een andere verklaring voor de naam, namelijk een vernoeming naar de Frankische Mayenfeldern ofwel volksvergaderingen.

Op grond van opgravingen wordt aangenomen dat zich vóór de Romeinen al een nederzetting in de buurt bevindt. In het gebied wonen de Rhaeten; de Rhaetische taal is pas vanaf de veertiende eeuw op zijn retour. In de Frankische tijd is de streek onderdeel van het hertogdom Neder-Rhaethië. In de Middeleeuwen is het in tegenstelling tot de Zwitserse vrije gebieden een Herrschaft (heerlijkheid). Zelfs nu nog wordt de streek aangeduid als Bündner Herrschaft.

Stadsrechten moet Maienfeld in de twaalfde eeuw hebben verworven. Als koningshof kan het zich tot middeleeuwse stad ontwikkelen. Maienfeld is achtereenvolgens in bezit van de Heren van Vaz (1220), de Hertogen van Toggenburg (1338) en Wolfram van Brandis (1466). De laatste heeft Oostenrijkse belangen en daarom branden de Rheatiërs Maienfeld in de Schwabische Oorlog in 1499 plat. Maienfeld wordt herbouwd en de drie Zwitserse kantons kopen het in 1509 voor 20.000 gulden en voegen het samen tot de huidige streek in 1536.

Een periode van tegenslagen breekt aan. De bevolking van de stad wordt in 1622 gehalveerd door de Pest en er is ook nog een grote brand. Het kasteel wordt twee jaar later in as gelegd door de opstandelingen van Prätigau op hun terugtocht in de Grisonen Oorlog tegen de keizerlijke troepen. Steeds weer worden gebouwen hersteld, maar tegenwoordig zijn alleen de oude burcht en een stukje stadsmuur nog over. (6)

STRAATNAMEN

Zakelijk

Maienfeld – In het centrum van Weihungszell, gemeente Schwendi, ten zuiden van Ulm in Baden-Württemberg, Duitsland.

Maierfeld – In Kidling (bij het buurtschap Maierfeld), in Thurmansbang (20 km ten noorden van Passau, Beieren) en in Ottensheim bij Linz, Oostenrijk.

Mayrfeld – Tussen de Hochweg en Gymnasiumstrasse in Grieskirchen en woonwijkje aan de Florianerstrasse in Hofkirchen in Traunkreis, beiden bij Linz, Oostenrijk. Ook zijweg van de Bergstrasse in Denkendorf bij Regensburg, Duitsland.

Mayerfeld – In Alleshausen, 30 km ten zuiden van Ulm, Duitsland.

Meyenfeld(er)strasse – In Hannover resp. Garbsen, verwijzend naar de dichtbij gelegen plaats Meyenfeld (zie boven). Op nummer 6 in Hannover ligt de Meyenfeldstube.

Meierfeld – Tussen de dorpen Leistrup-Meiersfeld en Peppmeiersfeld, waaraan onder andere ligt Hauptschule Meierfeld (nr. 15), een restaurant, een Evangelisch Freikirchlicher Gemeinde en een cultureel centrum FEG. Ook in Herford en Bielefeld (Nordrhein-Westfalen), alsook in Rinteln en Lauenau (Nedersaksen). Im Meierfeld ligt in Hiddenhausen boven Herford.

Meyerfeld – In Coppenbrügge, gemeente 20 km ten ZW van Hannover en in Werther, 10 km ten NW van Bielefeld.

Meyerfelder Weg – In Lohne richting Meyerfelde (zie boven) bij Oldenburg, Duitsland.

Meyerveldstraat – Zijweg van de Diestsesteenweg door Rillaar-Aerschot in België. Noch het plaatselijke Museum voor Heemkunde en Folklore, noch de Hertogelijke Aarschotse Kring voor Heemkunde, kunnen iets over de herkomst van de naam vertellen.

Persoonlijk

Meijerfeldts väg – In een woonwijk van Täby (Stockholm, Zweden), vlakbij het Näsby Slott. Vernoemd naar het Zweedse geslacht Von Meijerfeldt dat in de 18de eeuw in het slot woonde.


Meyerfeld Avenue
 In Cheviot (Hamilton County, Greater Cincinnati, Ohio, Verenigde Staten). Vermoedelijk vernoemd naar een bekende telg van de daar wonende Joodse familie Meyerfeld.

Meyerfeld(straße) – Straat en trap naar de synagoge bij het spoor van Beverungen. Vernoemd naar Morris Meyerfeld jr. (Jb.424), die als gepensioneerd theaterdirecteur uit San Francisco investeringen in de infrastructuur deed in 1926.

Meyerfield Court – Villapark in Sykesville MD (Verenigde Staten).

Meyerfield Place – Doodlopende straat in Lawrenceburg IN (Verenigde Staten).

OVERIG

Het Meijersveld – Verzorgingshuis dat tussen 1961 en 2008 aan de Koeweidendijk te Neede (Achterhoek) heeft gestaan.

Terug   ***   Verder

1. C.H. Ericsson, “Ryska kriget, Hangöpositionen och fästingarna” in B. Ekström, “Hangö­udd på 1700-talet”, Hangö 1987, blz. 125-149.
2.
Aaltonen, “Hangö Fästning”, Hangö 1971. Brief van 26 september 1995 van B. Ekström, curator van het Hanko-museum [CH/268]
3.
Brief van Stadtarchivarin Scholl, Garbsen 6 januari 1998 [CH/302].
4.
Johanna Spyri, “Heidi’s Lehr- und Wander­jahr”, Zürich 1880.
5.
H.C. Gijger, “Wahrhaffte Verzeichnüs des Prättigöws, der Herrschaft Meyenfeldt gelegenheit umb Chur, und angröntzenden Landschaften sampt den Treffe so die Pündtner mit ihren Feinden gethan”, Frankfurt 1622.
6.
I. Kuoni, “Maienfeld, St. Luzisteig und die Walser”, Maienfeld 1921.