3.4. Het geslacht uit Graubünden

Eén van de oudste geslachten van Europa heeft een zijtak  vernoemd naar het stadje Mayenfeld aan de Rijn in Zwitserland en de hoofdtak vernoemd naar het dorpje Soglio dicht bij de grens met  Het gaat om het geslacht Von Salis, waarvan veel leden in Nederland terecht zijn gekomen.

Het geslacht stamt naar zeggen af van de stadhouder van de Romeinse provincie Raetia hoog in de Alpen. Vanwege de naam wordt ook wel een link naar het geslacht Salici gelegd, dat op de zuidflank van de Alpen in het Italiaanse Como leeft. In het plaatselijke Italiaans betekent salici ‘weide’. Van 10 augustus 913 stamt een oorkonde waarin  Rudolfus en Andreas von Salis op het kasteel van Soglio negen schelling betalen aan bisschop Hatto von Mainz om vast te leggen welke weiden op de berghellingen en het dal aan hen toebehoren. Zeer toepasselijk voeren de broers een groene weideboom op gouden vlak als wapen. (1) 

SoglioSoglio

Het dorp Soglio ligt hemelsbreed 170 kilometer ten westen van Fassa (zie het geslacht uit Tirol). De alternatieve namen van het dorp zijn Sils im Engadin (Duits) of Segl (Romaans). Het ligt in het Zwitserse kanton Graubünden aan de rivier de Inn richting de Donau en de weg van St. Moritz richting Italië.

De serie vader op zoon kan op z’n vroegst worden opgepakt met Rudolph von Salis, geboren vóór 1240, overleden 1300. Hij woont in 1282 en 1293 in Soglio. De naam van zijn vrouw is Von Süβ. De nakomelingen van Rudolph staan veelal in Milanese dienst. Als de bisschop van Chur een beroep op zijn adel doet om de sluipende overname door de Habsburgers te stoppen, sluit Von Salis zich via het zijn lokale bisschoppelijk gerecht Unterporta en regionale gerechtshof Bergell in 1367 aan bij de  Gotteshausbund, die zich vervolgens met de Grauer Bund en de Zehngerichtenbund verbindt in de Drei Bünden. Rudolph ‘Doxinia’ in de vijfde generatie is rond 1450 grondeigenaar in het vlak bij Chur, Lichtenstein en West-Tirol gelegen stadje Mayenfeld. In 1499 sluiten de Drei Bünden zich onder de naam Graubünden als grootste kanton aan bij het Zwitserse Eidgenossenschaft.

Het geslacht Von Salis vertoont veel verschillen met alle hiervoor behandelde adellijke geslachten: een enorme omvang, een lange periode verbonden aan een klein gebied, van oeroude adel en namen afkomstig van een stad (niet van een beroep). Er zijn wel twee gelijkenissen: een band met Nederland (enkele grote gezinnen strijken neer in Breda en Den Haag) en de naam sterft (hier) uit.

 

1. J.A.von Crousa-Chèbre, “Das Haus Salis”, Zeitung für den Deutschen Adel, Altenburg 1843, pag. 396. Nederland’s Adelsboek 1917, pag. 1-7.